DE ANIMA - Telefonica.net

p. 11 / de 145
videtur sensum interiorem tantum esse realiter unum.
Haec conclusio, aliis suppositis, est evidens, nam sensus *
communis et phantasia sunt unum inter se; et similiter aestimativa et
memoria inter se; et rursus aestimativa et phantasia inter se. Cogitativa
autem, reminiscentia et imaginatio non ponuntur in numero, ut
supra, sed tantum significant diversas perfectiones quas iste sensus
habet in homine.
Et haec, ut arbitror, est sententia Aristotelis, nam imprimis,
cap 1 De memoria et reminiscentia, ait phantasma esse affectum sensus
communis; et in toto illo capite aperte loquitur de sensu communi et
phantasia, immo de tota virtute sentiendi interiori tamquam de uno
sensu. Et ibidem ait quod eadem parte cognoscimus magnitudinem
et motum et tempus. Et subdit: “Unde constat haec omnia ad *
primarium illum sensum interiorem pertinere.” De quo, infra, dicit quod
ille sensus memoratur tantum; ergo ponit unum principem sensum
interiorem. Libro etiam De insomniis, cap 1, ait quod imaginandi vis
eadem numero est cum potentia sentiendi, sed essentia et ratione *
diversa, ubi comparat imaginationem sensibus externis, et dicit esse
eamdem numero vim, quia imaginatio et sensus exterior uniuntur per
modum unius virtutis ad perfecte sentiendum, quod munus est
proprium sensus communis, secundum omnes; ergo tribuit Aristoteles
munus sensus communis imaginativae; ergo sentit non distingui. Et in
eodem capite, dicit quod sensus externi immutant principem
sensum communem et in vigilia et in somniis, sed diverso modo, *
scilicet in vigilia actualiter, in somniis vero per species iam acceptas; ergo
docet sensum communem conservare species iam acceptas, quod est
munus phantasiae.
Et hoc etiam insinuat D Thomas, 1 p, q 84, a 8, ad 2, ubi inquit
quod in somniis aliquando solvitur sensus communis, et iudicat, cum
tamen ipse, 1.2, q 15, a 1, et q 17, a 7, ad 3, dicat sensum communem
non immutari, nisi in praesentia obiecti. Et ideo ille locus primae partis
ab illius discipulis explicatur.
Praetera. Quod phantasia non distinguatur ab aestimativa
secundum Aristotelem patet, nam aestimativa dicitur potentia *
cognoscens rationem convenientis et movens appetitum. Et ideo D
Thomas, 1 p, supra, et De veritate, q 25, a 2, et alibi, dicit *
aestimativam comparari ad appetitum sensitivum, sicut intellectus *
practicus ad voluntatem.
Sed ostensum est quod secundum Aristotelem phantasia
cognoscit rationem disconvenientis et movet appetitum, et comparatur
ad illum ut intellectus practicus; ergo secundum illum non *
distinguitur phantasia ab aestimativa.
Tandem, quod phantasia et memoria non distinguantur est
expressa sententia Aristotelis, De memoria et reminiscentia, ubi ait *
aestimativam esse memoriam conservantem species; et secundum omnes
conservat species sensatas, et non sunt aliae. Haec Aristoteles.
Nec video quid huic conclusioni obstare possit, quod non sit *
solutum, nisi forte quod proprium est potentiarum materialium ut *
determinentur ad particularia obiecta et dividi in plures. Et praeterea quod
ista conclusio communiter non asseritur, immo forte a nullo.
22 Ad primum respondetur quod in potentiis particularibus
sensitivis invenitur divisio et determinatio ad particularia obiecta, *
tamen in potentia universali in gradu sensitivarum neque est necessitas
nec ratio fingendi divisionem, sed comparando hanc potentiam ad
altiorem, ut est intellectus, invenitur limitata et determinata ad *
obiectum magis particulare, et hoc consonat imperfectioni potentiae *