DE ANIMA - Telefonica.net

p. 94 / de 145
QUAESTIO 1.
De obiecto et actibus voluntatis.
1 In hac quaestione materiam de obiecto et actibus voluntatis
simul comprehendimus, quoniam quod ad Philosophiam naturalem
attinet, nihil fere dictis dicendum superest.
Et circa obiectum est prima conclusio: Obiectum *
voluntatis est bonum in communi.
Patet ex dictis, q 2, d 10, nam obiectum potentiae appetitivae
debet esse res aliqua sub ratione boni; sed voluntas est potentia *
appetitiva; ergo eius obiectum est aliqua ratio boni; et non ratio aliqua *
particularis boni, quia nullum est bonum ad quod voluntas ferri non possit,
ut patet discurrendo; ergo debet esse ratio communis boni ut sic.
Confirmatur. Quia voluntas est in supremo gradu *
potentiarum appetitivarum; ergo est potentia universalissima in illo genere;
ergo habet universalissimum obiectum, quod est bonum in communi.
Confirmatur. Voluntas consequitur intellectum; ergo eius
actus tantum se extendit quantum apprehensio intellectus; sed *
intellectus potest omne bonum apprehendere; ergo, etc. Quomodo ergo *
voluntas potest versari circa malum, patet in quaestione citata.
2 Sed arguit Scotus quod ens, etiam non bonum, sit obiectum
voluntatis, quoniam ens universalius bono est, nam etiam malum *
habet rationem entis; sed voluntas est potentia universalissima; ergo.
Respondetur, 1º, quod est universalissima in suo genere,
secundum rationem potentiae appetitivae et in illo genere debet
habere universalissimum obiectum; huiusmodi autem est bonum, ut patet
ex dictis; ergo.
2º, dicitur quod bonum est ita universale ac ens, nam est passio
convertibilis in illo; malum autem potius est privatio entis, et si est ens,
est inquantum fundatur in bono.
Sed dices: Sicut se habet intellectus ad verum, ita voluntas
ad bonum; sed obiectum intellectus non assignatur verum, sed ens;
ergo nec voluntatis bonum.
Respondetur esse quaestionem de nomine, nam etiam
obiectum intellectus potest assignari verum ut sic, tamen communiter
dicitur ens, quia est clarior eius ratio.
Sed est differentia inter has duas potentias, quod intellectus non
in omni actu suo cognoscit distincte rationem veritatis in actu signato,
semper tamen cognoscit rationem entis in unaquaque re, et *
cognoscendo entitatem, cognoscit etiam veritatem; ad assentiendum tamen
cognoscit distincte veritatem. Unde respectu actus assentiendi est
proprie dictum quod intellectus versatur circa verum, scilicet *
assentiendo, nam cognoscendo potius versatur circa ens, tamquam circa *
rationem cognitam. At vero voluntas ad amandum non tantum requirit
cognitionem rei, ut res est, sed etiam cognitionem obiecti secundum
bonitatem suam, nam nisi ratio boni cognoscatur, voluntas non
appetit, quod est signum voluntatem ferri in rationem boni, tamquam in *
rationem volitam. Et ideo, etc. Haec de obiecto voluntatis.
3 De actibus voluntatis. Circa actus voluntatis oportet *
notare quod in voluntate reperiuntur primo omnes actus illi qui
inveniuntur in appetitu sensitivo, scilicet amor, desiderium, etc., licet
superiori modo, quoniam isti actus in voluntate sunt spirituales, non
adeo dependentes a passionibus naturalibus corporis et possunt ferri
circa finem et circa media, nam tam finis quam medium habent *
rationem boni, et utrumque cognoscitur ab intellectu sub propria ratione; et