DE ANIMA - Telefonica.net

p. 55 / de 145
intelligibiles fieri ab ideis.
5 Dico esse certum, non quia sit de fide, quia neque quod sit *
intellectus agens est de fide certum, neque quod dentur species *
intelligibiles; et praeterea nullus esset error in fide asserere illas produci a
Deo vel ab intelligentia aliqua, quia ex hoc nihil contra fidem sequitur,
immo nihil fidei dissonum. Neque etiam dico esse certum, quia
evidenti demonstratione habeatur. Tamen est certum, quantum res
physica et tam abdita patitur.
6 Et probatur ratione Aristotelis, hic, cap 5, nam cum
anima nostra ab intrinseco sit intellectualis, ab intrinseco habere debet
omnia necessaria ad exercendas omnes operationes intellectuales.
Natura enim non deficit in necessariis neque ordinat rem ad exercendam
aliquam operationem et illam relinquit sine virtutibus requisitis; sed
una ex virtutibus necessariis ad exercenda opera intellectus est virtus
productiva specierum intelligibilium, sine quibus non potest fieri
intellectio; ergo habet anima nostra hanc virtutem; ergo talis virtus est
potentia animae.
Hanc rationem D Thomas, supra, optime prosequitur.
Et potest confirmari: 1 Nam si virtus productiva *
specierum intelligibilium esset substantia separata, non dependeret in
illarum productione a phantasmate neque a corpore, quia actio
intelligentiae separatae est superioris rationis. Consequens autem est
falsum et contra dicta; ergo.
Confirmatur, 2º, nam in sensibus non desideratur aliquod
agens separatum quod perficiat species, sed in exterioribus ipsa
sensibilia externa ipsas efficiunt; in interioribus aliqua virtus ipsius
sentientis; ergo idem erit in intellectu possibili.
Ratio tamen Aristotelis est potissima et a priori.
7 Sed dices illa ratione non posse concludi intellectum
agentem esse potentiam animae, sed solum esse virtutem quamdam
necessariam, et ideo a natura praevisam ad illam actionem, sicut sensus
etiam indiget aliquo producente species, tamen illud non est potentia
animae, sed agens extrinsecum. Caelum etiam indiget aliqua virtute
movente, tamen illa non est aliqua potentia caeli.
Respondetur rationem concludere debere esse potentiam
animae ex illa proprietate per se nota in Physica: quod natura perfecta
debet ab intrinseco habere omnia necessaria ad suas actiones *
exercendas. Quae non habet instantiam, neque quae adducuntur sunt ad rem,
nam caelum non indiget motu ad propriam operationem vel *
perfectionem suam, ut alibi dictum est. Quod si indigeret, argumentum
concludit illum motum esse a virtute intrinseca, ut etiam ibi diximus.
Sensus vero, cum non habeat proprium obiectum sibi
proportionatum, non indiget virtute activa specierum, neque obiectum est
censendum extrinsecum agens, sed potius est maxime connaturale
potentiae cognoscitivae; et si intellectus haberet illud sibi proportionatum,
non indigeret intellectu agente.
8 Et hinc etiam concludi potest hanc esse mentem Aristotelis. Non
enim credendum est ipsum plus sua ratione probare quam asserit.
Et patet ex verbis eius, quae optime ponderavit
Philoponus. Nam postquam Aristoteles dixit in omni natura esse agens et
patiens, subdit: “Necesse est has easdem differentias animae inesse”.
Ergo aperte significat agentem intellectum esse in anima, atque adeo
esse potentiam illius, nam intelligentia separata non est in anima.
Item, si intellectus agens esset intelligentia, esset actu separata;
ait autem Aristoteles quod intellectus agens est separabilis, quasi
non sit actu separatus; ergo non intelligit esse intelligentiam. Unde