Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ге катынасыныц, жалпы мэдениеттщ KepiHici. Адамдардыц<br />
материалдыц д у н и ет каншальщты дэрежеде игерд1,<br />
сол игерген мазмунда, куштерден каншальщты дережеде<br />
езш щ елеуметтш дуниесш жасады —MiHe материя туралы<br />
ец алдымен когамдык санада туатын кезцарастар<br />
осы жагдайларга байланысты. Адамзат бугш й кунге<br />
дейшга тарихында ic ЖYзiндe материяны зат туршде бшеfli.<br />
Ол заттыц эртурл1 касиеттерш мецгерд1, заттан кептеген<br />
куралдар жасады, т.т., ягни ол заттар дуниесшде тарнплш<br />
етеда. 03i де сол заттар дуниейнщ , жанды Tipniiлистац<br />
6ipi. Адамдар табигатта бар заттардан баска, онда<br />
TinTi болмаган жене адамсыз болуы мумкш емес заттар<br />
жасайды. Адамдар ездерш белгалейтан заттармен езш<br />
цоршаган.<br />
Жалпы алганда, мат ерияны ц m ypnepi: зат пен ep ic ,<br />
метагалактика мен биосфера. Материяныц алуан турлшЬ<br />
гш щ nieKci3fliriH мынадай факта керсетедк материя тек<br />
зат туршде гана ("элементарльщ" белшектерден куралатын<br />
кум тутрппктерш ен бастап зор аспан денелерше<br />
дейшга айналамыздагы заттардыц 6epi) емес, сонымен катар<br />
ep ic туршде де (электромагнит e p ic i, ядро o p ici, тартылыс<br />
ep ici) 9Mip cypefli. Материяныц осы негазга eKi Typi<br />
езара тыгыз байланысты жэне взара 6ip-6ipiH e айналып<br />
туруга кабшетта келед1.<br />
XX г. 80-nii жылдарында м ат ерияны ц щ р ы л ы м ы<br />
осындай болып кершедк Метагалактика (оган галактикалар,<br />
макро-микро-денелер, молекулалар, атомдар, элементарлык<br />
белшектер жатады) жене Биосфера (оган когам,<br />
биоценоз, квпклеткальщ организмдер, клеткалар, ДНК,<br />
РНК жатады). Дэу1р еткен сайын, адамныц eHflipic кызмет1<br />
жан-жакты курдел! процеске айналган сайын, адамдардыц<br />
кызметтер1 сан алуан болып кетта. Материя туралы<br />
адамзаттыц Tycim K Tepi заманына сай езгере бередь<br />
Материя уппн заттык форма оныц Heriei емес, Heri3ri<br />
форма - цозгалыс. Бул корытынды тек адамныц дуниеде<br />
болу формасына гана емес, ол жалпы болмыстыц барлык<br />
формаларына катысты.<br />
Материя унем1 козгалыста болады. Болмыстыц innci<br />
табигаты - цозгалыс. Сондыктан да бурынгы материалис-<br />
53
Change language