Sample chapter - kitlv

6
Lourens zelf, echtgenote en kinderen
Lourens van Elstland
Wat Lourens’ eigen personalia betreft, zijn we in de eerste plaats afhankelijk
van wat hij daarover in zijn werk zegt. Dat geeft mogelijk een vertekend
beeld, maar gelukkig kunnen we aan de hand van archiefbronnen nu en dan
iets aanvullen en bijstellen.
Over de scholing en opleiding die hij in zijn jeugd heeft gekregen, doet
hij nergens een mededeling. Maar in elk geval heeft hij het ambacht van
smid in Holland geleerd. Dit is namelijk zijn beroep wanneer hij in 1665 te
Amsterdam zijn ondertrouw bij de Gereformeerde Kerk laat aantekenen.
Ook daarna in Indië zou Lourens van Elstland als smid werkzaam zijn.
Hoe lang Lourens in Amsterdam is gebleven, is niet bekend. Vast staat
dat hij in 1667 opnieuw in Haarlem te vinden is, want op 9 augustus
van dat jaar wordt hij ingeschreven als lid van de rederijkerskamer der
Wijngaertrancken. 16 Het is onwaarschijnlijk dat hij zich toen had laten
inschrijven, indien hij geweten had dat hij in december naar Indië zou
vertrekken. Kennelijk is er tussen augustus en december 1667 iets gebeurd
dat hem die stap liet zetten. Met nog een andere Haarlemse kamer had hij
een bijzondere band, zij het dat hij geen lid was omdat hij nog niet genoeg
geschoold was in de kunst. In zijn rondwandeling door Haarlem vertelt hij
over zijn bezoek aan de Vlaamse kamer van de Witte Angieren. Daar zitten
‘Jan de backer’ en ‘Louw de smit’ als liefhebbers (‘konstbeminnaars’), dus
als nog geen volwaardige rederijkers. We gaan er hierbij vanuit dat hij in de
jonge kunstliefhebber Louw zichzelf heeft getekend:
nu die daar ginder veer geheel aan t eynde sit
ist Jan de backer niet, en d’ andre Louw de smit?
die komen daar maar om t geselschap te vermeren
‘t sijn konstbeminnaars, en noch jong, sij konnen leeren,
dat is de redenmaagt ten hoogsten aangenaam
door sien en hooren, wort den mensch alzins bequaam
en kunnen mettertijt haar croon oock helpen cieren,
zoo fockt men geesten aan tot allerley manieren.
O musa sta me bij, dat ick dees edle maagt
haar naam doorlugtig maak, tot daar de zon opdaagt
dat haren lauwerier noyt quyne, of verslense
en dat ze wert geeert door alle slag van menschen
die stadig Pallas raat navolgen, en de nijt
uyttarten derven, wen ze haar konsten, haar te spijt
de gantse werelt door op yders tong doen leven,
niet als Arachne dee, die Pallas derv weerstreven
16 Haarlem, AVK, Archief Wijngaertrancken, inv.nr 5.1; zie ook Van Boheemen en Van der
Heijden 1999:436. Hij wordt ingeschreven samen met Pieter van Amstel.