Sample chapter - kitlv

38
Lourens van Elstland
[...] gelijkmen siet
aan Broer Cornelis, die de vrouwe
in discipline wist te houwe,
en, als een dapren gardiaan
van agtren, met obedientie,
voldeed die vuyle biegt zententie
met Adams roede, of wijst het aan,
dat veele jonge en gayle paapen,
in hutten bij de wijven slaapen?
gelijck als Rosa, de musschiet
vergunden, als ze haar niet en beeten?
Paus Jut, geloov ick, zal tbest weeten. (Parijs, BN, MS. Néerlandais 61, fol. 70r-v.)
De verloedering van de rederijkerij te Haarlem krijgt van neef Jan ook de
volle laag. In plaats van zich bezig te houden met literatuur, zitten de heren
te kaarten. Kaartspelen is iets voor kinderen, oordeelt Jan van Elsland, en
niet voor volwassen mannen als de rederijkers. Als het al niet leidt tot ruzies
en vechtpartijen is het op z’n best een spelletje. In het bijzonder de drinkebroers
en kaartspelers van de Vlaamse kamer der Witte Angieren 54 moeten
het ontgelden:
De broeders, die In Liefd Getrouwe
de redenmaagd nog onderhouwe
met flappen bier en kaartespel (Parijs, BN, MS. Néerlandais 61, fol. 74r)
Vervolgens karakteriseert neef Jan het kaartspel als een activiteit die aan
verstandige lieden, de liefhebbers van Minerva, niet past: men verkwanselt
namelijk de tijd die voor nuttige en stichtelijke zaken dient te worden
gebruikt (Parijs, BN, MS. Néerlandais 61, fol. 74v-5v).
maar wat is t speele? op ’t best genaamd
(zoo ’t nog in vreede blijft geschieden)
een kinderwerk, dat wijsen lieden
die Pallas lieven, niet betaamd.
den tijd, bevoolen uyt te koopen
tot stigting, laatme, (als kindren), loopen. (Parijs, BN, MS. Néerlandais 61, fol.
74v.)
De conclusie lijkt gewettigd dat het Jan van Elsland is geweest die de
Mengeldigten heeft gecensureerd. Mogelijk heeft hij dit deels uit eigen over-
54 Lourens van Elstland is in Haarlem ‘liefhebber’ geweest in de rederijkerskamers van de
Witte Angieren. Uit de lange rijmbrief, naar het voorbeeld van Hoofts beroemde rijmbrief uit
Florence, waarmee de Mengeldichten worden afgesloten, blijkt zijn vertrouwen in hun dichtkunst.
Voor Lourens’ rijmbrief, zie Parijs, BN, MS. Néerlandais 61, fol. 58v-66r.