Sample chapter - kitlv

Inleiding 53
zuster Sara toe (Ter bruilofte van den heere Willem Henskes 1738, fol. D3v-4r).
Jan Lemmers Jr. (broer van de bruid) alludeert in zijn bijdrage eveneens op
de zilveren bruiloft van zijn ouders die onlangs is gevierd. Van hem leren we
nog dat Susanna de oudste is van vier kinderen Lemmers. Het is niet onmogelijk
dat de bruid nauw verwant is met de zeventiende-eeuwse toneelauteurs
Jan en Jasper Lemmers, want Henskes’ veilingcatalogus uit 1754 bevat
menige titel van deze auteurs die verder zo goed als onbekend zijn gebleven
(Catalogus 1754:8, nr 18, 33, nr 21, 74, nr 226). Als onze veronderstelling
juist is wat betreft de familiale achtergrond van de echtgenote van Willem
Henskes Jr., zou het handschrift van Lourens van Elstland ook via de familie
Lemmers in Henskes’ bezit kunnen zijn gekomen.
Willem Henskes moet een rasechte bibliofiel zijn geweest, die bovendien
behoorlijk welgesteld was. Zo kocht hij op 20 februari 1743 voor fl
5000,- de 82-delige atlas van de Republiek die was samengesteld door de
jurist Mattheus Brouërius van Nidek. 80 Volgens de bekende, negentiendeeeuwse
antiquaar Frederik Muller kwam deze 82-delige atlas na Henskes´
dood voor het grootste deel in handen van E. de Burlett te Amsterdam,
waarna diens verzameling in 1850 door Muller werd gekocht. Vervolgens
kochten J.T. Bodel Nijenhuis en J. Schouten uit Dordrecht in 1850 bij Muller
een flink deel hiervan, waarna J. Radink in 1852 de collectie van J. Schouten
kocht. Volgens Charles van den Heuvel, hoofd van de kaartenverzameling
van de afdeling Bodel Nijenhuis in de Leidse universiteitsbibliotheek, die
op de verschillende wegen die de atlas na de veiling in 1743 is gegaan zijn
licht liet schijnen, 81 is de oorspronkelijke atlas na de dood van Brouërius van
Nidek via diverse personen (onder wie Henskes die 82 delen ervan in zijn
bezit had) uiteindelijk bij Frederik Muller terechtgekomen. Het ligt voor de
hand te menen dat restanten van deze ooit omvangrijke compilatie-atlas
nu deel uitmaken zowel van de collectie Muller als van de collectie Bodel
Nijenhuis. 82 Al met al wordt steeds duidelijker dat Henskes mag gelden als
iemand die verantwoordelijk is geweest voor de overlevering van onschatbaar
Nederlands cultuurbezit.
Singel woonde en dat zijn moeder Hillegonde van Leeuwen heette. Zijn bruid Susanna Russel
was eveneens afkomstig uit Amsterdam waar ze op de Prinsengracht woonde. Haar leeftijd was
achttien en haar vader Pieter Russel assisteerde haar bij het aantekenen, zie Amsterdam, GA,
DTB, nr 549:59 (Ondertrouwregisters – kerk).
80 Zie: Atlas der Vereenigde Nederlandsche Provintien [1743]. Het exemplaar van de Bibliotheek
van de Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels te Amsterdam bevat
aan het eind de mededeling dat de atlas en bloc is gekocht door Willem Hengskes [Henskes].
Opbrengst fl 5000,-. Met twee briefjes van Frederik Muller van 16 en 30 december 1861 die de
Veilingcatalogus van de atlas van Mattheus Brouërius van Nidek betreffen. Vriendelijke mededeling
Henk de Kooker.
81 In een e-bericht aan Karel Bostoen van 1 oktober 2003.
82 Mededeling aan K. Bostoen van de Leidse adjunct-conservator Dr C.M.J.M. van den Heuvel.