Sample chapter - kitlv

Inleiding 51
JACOB VINCK, Darius of Vermoorde Doorluchtigheid 1663. 71
4792. DARIUS ofte vermaerde Doorluchtigheydt, treurspel door J. Vinck. 1 vol. in-4°,
papier, XVIII e siècle (De Borchgrave 1869:146).
Het Van Elstland-handschrift bracht ter veiling één gulden op, volgens het
door ons gebruikte exemplaar van de veilingcatalogus waarin de prijzen in
inkt zijn toegevoegd. Helaas werd de naam van de koper er niet bij vermeld.
Er wordt evenmin op de titelpagina vermeld wiens verzameling er werd
geveild, wat anders gebruikelijk was. Toch weten we wie de bezitter van
deze rijke verzameling toneelspelen was, namelijk de achttiende-eeuwse
Amsterdamse puissant rijke bibliofiel en poeta minor Willem Henskes. Dit
gegeven danken we overigens aan P.G. Witsen Geysbeek (1774-1833), eveneens
letterkundige en zoon van een Amsterdamse boekhandelaar. 72 Hij
schrijft over hem: ‘Henskes (Willem) is meer bekend door zijne prachtige
tooneelspellenverzameling, den 19 en 20 December 1754 in het openbaar te
Amsterdam verkocht, dan wel door zijne dichtstukken, die hier en daar verspreid
worden aangetroffen’ (Witsen Geysbeek 1822:173). Witsen Geysbeek
mag als een zeer betrouwbare getuige gelden: deze leergierige autodidact
heeft mogelijk van zijn eigen vader vernomen wie de eigenaar van die in
1754 geveilde 3000 ‘tooneel spellen’ (in feite: circa 3100 toneelstukken in
druk en nog eens circa 150 toneelstukken in handschrift) is geweest. In de
Amsterdamse boekhandel moet die veiling toentertijd veel aandacht hebben
gekregen, want het ging om de eerste grote veiling van Nederlandse
toneelstukken die waarschijnlijk veel werk bevatte dat regelrecht of via een
kleine omweg uit het bezit van al dan niet recent opgeheven rederijkerskamers
stamde (Bostoen 1994:153). In elk geval verdient de merkwaardige
boekenbezitter Henskes, over wie tot dusver vrijwel niets bekend was, 73 hier
een nadere toelichting.
Willem Henskes
Over Willem Henskes Jr. (1717-1782) is nu eigenlijk slechts bekend dat hij
een dichter van voornamelijk gelegenheidspoëzie is geweest. Hij was niet
doopsgezind zoals de Van Els(t)lands, want hij werd gedoopt in de Nieuwe
71 Dit zit in één kavel met werk van vier anderen. Daarbij staat de volgende toelichting: ‘6
raare onafgesnede Spelle, en compleete Auteurs in een Band’. Zie: Catalogus 1754:12, nr 37.
72 In de Catalogus 1754, exemplaar UB Leiden 1087 C 1, staat op de rug: ‘Catalogus van
Henskes. Met prijzen.’ In het exemplaar UB Gent 39 H 7 waarin ook prijzen zijn toegevoegd,
staat op het schutblad: ‘Verzameling Henskens [sic].’ Vriendelijke mededeling van Henk de
Kooker.
73 Bij de afsluiting van ons onderzoek zijn wij gestuit op de publicatie van Bert Kolkman
waarin de nodige aandacht wordt besteed aan Henskes (zie Internetbronnen: Kolkman).