Sample chapter - kitlv

34
Lourens van Elstland
die, als een regte bruyd van Meenen,
haar meningh zag, als rook, verdweenen. (Parijs, BN, MS. Néerlandais 61, fol.
69r.)
Het zijn respectievelijk bruiloftsdichten voor de smid van het wapenarsenaal,
een gedicht over drie kaartspelende schippers en één over een geldbeluste
bruid uit Menen die bedrogen uitkomt. Van twee van deze teksten zijn nog
restanten te vinden in het handschrift: over twee stukjes tekst bleken namelijk
blaadjes geplakt te zijn. In 1990 zijn in de Bibliothèque Nationale te Parijs
op verzoek van Karel Bostoen de blaadjes op fol. 3v en fol. 19r losgemaakt.
Zowel de onderliggende teksten als de stukjes tekst op de versozijde van de
blaadjes werden vervolgens gefotografeerd. De blaadjes zijn daarna weer zo
vastgemaakt dat ze teruggeslagen kunnen worden, zodat de weggewerkte
stukjes tekst nu goed te raadplegen zijn.
In Antwoort aan mijn vriend op sijn vrage heeft een vriend gevraagd welk
type vrouw hij het best zou kunnen trouwen ‘een witte, zwarte of bonte
vrouw’ (Parijs, BN, MS. Néerlandais 61, fol. 2v-3v). Geen van de drie typen
blijkt geschikt voor het huwelijk, gezien hun respectievelijke ondeugden als
heerszucht en achterklap, luiheid en overspeligheid, en overdreven assertiviteit.
In de laatste verzen die nu nog te lezen zijn, beschrijft hij vooral de
assertiviteit van de donkere Aziatische vrouw ten aanzien van Euraziatische
en Europese soortgenoten als volgt:
Nu om een eynd te maken
van dese zeve zaken
gij weet wel wat een swart behoeft
omdat gij die selfs hebt geproeft
en weet, dat die geslagten
noch bont, noch witten agten
fluks is hun seggen is ons bloet
zoo root niet als ’t de witte doet
want sulck een ijdel seggen
is macklijck te weerleggen (Parijs, BN, MS. Néerlandais 61, fol. 3v)
De verzen die direct daarop volgen, zijn dus afgeplakt. Daarmee is trouwens
ook de conclusie van het gedicht gesneuveld, namelijk dat wie zich zonodig
wil verhangen (lees: trouwen), het best een Europese vrouw kan nemen. Dat
nu juist de laatste twaalf verzen afgeplakt zijn, waardoor de pointe van het
antwoord aan de trouwlustige vriend verloren gaat, is wellicht veroorzaakt
doordat de noodzaak werd gevoeld om de negatieve uitlatingen, zelfs ten
aanzien van een huwelijk met een blanke Europese vrouw (‘een witte strop’),
te verdonkeremanen.
De oorspronkelijke tekst van Antwoort aan mijn vriend op sijn vrage eindigde
namelijk met de volgende verzen: