pdf tekstversie De Liemers Zevenaar - Zuivelhistorie Nederland

ouw, veeteelt en dergelijke. Daarnaast uiteraard ook vakbladen als "De Boerderij" en "Boer en
Tuinder".
Rijkszuivelconsulent. 1
Ook de rijkszuivelconsulent voor de provincie Gelderland A. Hylkema, stimuleerde het zuivelonderwijs
in Gelderland sterk. Met ingang van 1 april 1920 was A. Hylkema wonende te Zutphen
benoemd tot rijkszuivelconsulent van de provincie Gelderland. Zijn benoeming werd toen ter
kennis gebracht van de gemeentebesturen in Gelderland en de Commissie van Toezicht op het
Zuivelconsulentschap in Gelderland, de Commissie tot bevordering ter verbetering van het Rundvee
in Gelderland, de Geldersch - Overijsselsche Maatschappij van Landbouw en de R.K. Aartsdiocesanen
Boeren- en Tuindersbond te Amhem. De taak van de rijkszuivelconsulent was het
verbeteren van de zuivelbereiding. Ondermeer door het geven van zuivelcursussen en de zuivelfabrieken
van advies dienen op technisch, organisatorisch, bouwkundig, boekhoudkundig, administratief
en financieel gebied.
Het "melkonderwijs" had uiteraard de bijzondere aandacht van de rijkszuivelconsulent. Het onderwijs
in handmelken werd gegeven in de vorm van praktische cursussen op een boerderij door
de zogenaamde "voormelkers", jonge boeren die daar speciaal voor waren opgeleid. Later nam de
lagere landbouwschool het melkonderwijs in haar lesprogramma op. Men richtte daarvoor een
speciaal melklokaal in met "kunstkoeien", terwijl de laatste lessen aan de levende koe op de boerderij
werden gegeven door de eerder genoemde voormelkers. In de jaren zestig werd het onderwijs
in handmelken geleidelijk verdrongen door het onderwijs in machinaal melken.
In "De Liemers, Katholiek streekblad voor het Dekenaat Zevenaar", van 9 juni 1951, stond in de
rubriek "Voor Boer en Boerderij" een bericht van de rijkszuivelconsulent voor Gelderland. Het
artikel ging over "Examens voormelkers Gelderland, 1950 - 1951" en enigszins ingekort kwam
de mededeling op het volgende neer: "De cursussen ter opleiding van voormelkers in Gelderland
zijn dezer dagen geëindigd. In totaal hebben daaraan 39 personen deelgenomen, dit is ongeveer
het dubbele van het aantal van het voorgaande jaar. De examens zijn afgenomen door de Commissie
van Zuivelleraren met als arbiters medewerkers van het Rijkszuivelconsulentschap voor
Gelderland. Aan 36 van hen kon het diploma worden uitgereikt door de rijkszuivelconsulent Ir.
Schaafsma en de adjunct-consulent Ir. Tiersma. De rijkszuivelconsulent heeft daarbij de geslaagde
toekomstige instructeurs met klem gewezen op 't nog steeds toenemend belang van de kennis
van goed handmelken, in verband ook met de komende algemene uitbetaling naar kwaliteit en
vooral ook voor hen, die tot de aanschaffing van een melkmachine zijn overgegaan. Als voorzitter
van de Commissie voor verbetering van Melkwinning en Stalinrichting in Gelderland sprak
G.J. Wuestenenk tot de nieuwe meestermelkers, hen op 't hart drukkende, de verkregen bevoegdheid
door voortgezette toewijding steeds vruchtbaarder voor anderen te maken. Tot de veehou-
1 De zuivelconsulentschap was er eerder. In Gelderland vanaf 1897 (Overijssel 1900) Ze waren in dienst van de
G.M.v.L (regionale Landbouworganisaties). In 1913 werden ze Rijkszuivelconsulent. 1e in Gelderland was H.B.
Hylkema (1896-1905) de 2 e B. vd. Burg (1905-1912) en 3 e A Hylkema (1912 -’49) 4 e Ir. J.H.A. Schaafsma (‘51-??)
zie verder de tekst!
Directeur Hijlkema (geb. 1858) had enige tijd in Denemarken doorgebracht en was daar ook werkzaam geweest
bij de boterbereiding. Op 23 jarige leeftijd vergezelde hij een Deense boterinstructeur (ook wel "wandelleraar"
genoemd) als gids en tolk op diens tocht langs Friese boerderijen om nieuwe vakkennis over te dragen. Zo kreeg
Hijlkema zuivelkennis uit de eerste hand.Hij werd in 1988 directeur van de zuivelfabriek in Irnsum (Fr.) In 1898
werd hij benoemd tot zuivelconsulent in Gelderland. Hijlkema was auteur van het gezaghebbende "Leerboek der
Zuivelbereiding".
Heruitgave zuivelhistorienederland.nl β versie 14 © A. Vetter