pdf tekstversie De Liemers Zevenaar - Zuivelhistorie Nederland

Methorst; de Tielsche Brandverzekering Maatschappij, agent de notaris J.H.O. Hazewinkel en de
Overijsselsche Onderlinge Brandwaarborg Maatschappij, agent C.J. Wassing.
De zuivelcoöperatie.
In het algemeen is een coöperatie een vereniging, die hoofdzakelijk of geheel uit landbouwers of
landgebruikers of tuinders bestaat met het doel gemeenschappelijk verwerken en bewerken van
producten van landbouw, veeteelt en dergelijke. Een voorbeeld van een coöperatie was de in
1893 opgerichte Coöperatieve Stoomzuivelfabriek "De Lijmers". Deze coöperatie, met 112 deelnemers,
verwerkte in 1897 totaal 1.399.078 liter melk ter waarde van f. 41.972,34 en men produceerde
46.734 kilo boter en 835 kg magere kaas. Voor het maken van deze kaas was 16.700 liter
melk nodig. '
Boerderijboter.
Op de boerderij produceerden de melkveehouders 3193 kg grasboter à f. 1,05 per kg en 2685 kg
hooiboter à f. 0,95 per kg. Grasboter ook wel zomerboter genoemd, is een geurige boter geel van
kleur, die wordt bereid van melk van koeien die zich voeden met vers gras. Hooiboter (winterboter)
is wit van kleur en harder dan grasboter en is bereid van melk van koeien die in de winter op
stal staan en vers gras moeten ontberen en meestal worden gevoederd met gedroogd gras en kuilvoer.
Vervolgens was er op de boerderijen in de gemeente Zevenaar nog een geschatte productie van
41.330 kg roomboter.
Markten in Zevenaar.
Jaarlijks werden in 1897 te Zevenaar 7 markten gehouden voor paarden en 10 markten voor ander
vee. De veemarkten in april en mei werden het drukst bezocht. Iedere donderdag, het hele jaar
door, werden markten gehouden voor granen, boter en groenten. Op de maandag was er bovendien
een markt voor alleen maar groenten.
De op de markten verhandelden paarden en rundvee werden verzonden naar Pruisen, België en
Frankrijk. De op de markt aangeboden vruchten, groenten en boter waren bestemd voor binnenlands
gebruik en bleven hoofdzakelijk binnen Gelderland.
Door het verdwijnen van het agrarisch karakter van Zevenaar en de bevolkingstoename, rest er nu
nog maar alleen een weekmarkt op vrijdag van 13.30 - 20.00 uur; die op de Markt werd gehouden.
In oktober 1998 werd de weekmarkt verplaatst naar het Raadhuisplein.
Het bouwland en de gewassen.
Zoals reeds vermeld had de gemeente Zevenaar 1438,69 ha bouwland. Naar oppervlakte in hectare
gerekend werden daarop de volgende gewassen verbouwd: tarwe 190 ha, rogge 270 ha, zomergerst
25 ha, haver 320 ha, boekweit 2 ha, paardenbonen ( tuinbonen ) 80 ha, erwten 80 ha, aardappelen
220 ha, suikerbieten (niet als voedergewas verbouwd) 80 ha, winterkoolzaad 2 ha, tabak
1 ha, mangelwortels (voederbieten) en voeder suikerbieten 30 ba, koolrapen 15 ha, wortels 15 ha,
wikken (voederwikke tuinboon soort, waarvan de peulen tot 8 cm lang werden) 5 ha, rode klaver
50 ha, luzerne klaver 20 ha, incamaatklaver 3 ha en braaklanden (onbebouwd bouwland) 30,69
ha.
De op 73 hectare Zevenaars bouwland gekweekte klaversoorten, met hun drietallige klaverblaadjes
en de kleurige vlinderbloemen, konden dienen als groenvoer voor het vee. Soms werd de kla-
Heruitgave zuivelhistorienederland.nl β versie 49 © A. Vetter