pdf tekstversie De Liemers Zevenaar - Zuivelhistorie Nederland

Zevenaar De Liemers
INLEIDING.
De Nederlandse zuivelindustrie staat alweer geruime tijd volop in de belangstelling, onder andere
door de vrij recente (december 1997 fusie van vier grote zuivelondernemingen: de Coberco (Zutphen),
Friesland Dairy Foods (Leeuwarden), de Twee Provinciën (Workum) en de Zuid-Oost
Hoek (Oosterwolde). Deze nieuwe combinatie en zuivelgigant "Friesland Coberco Dairy Foods",
werd in één keer een van de vijf grootste zuivelconcerns van de wereld. Het bedrijf is met 12000
werknemers goed voor een omzet van negen miljard gulden per jaar.
Achteraf gezien maakt ook de gewezen zuivelfabriek "De Liemers" te Zevenaar (die 100 jaar
heeft bestaan), onderdeel uit van de voornoemde fusie. Immers, de zuivelfabriek te Zevenaar in
de Liemers kan worden gezien als de bakermat van een dessertkaas namelijk de Subenhara, ontwikkeld
door de Zevenaarse zuiveldirecteur R. van Slageren, welke dessertkaas nog steeds door
Coberco te Markelo wordt geproduceerd. Een andere dessertkaas, de Kemhem, beleefde in Zevenaar
weer een opbloeiperiode en maakt nu met succes deel uit van het kaasassortiment van het
Coberco concern. Hoe dit allemaal in zijn werk ging maakt onder andere deel uit van dit boek.
Door de eeuwen heen en in verschillende culturen werd de zuivelbereiding op diverse manieren
ingevuld. In dit boek wordt een periode van een eeuw beschreven, toen Zevenaar een bescheiden
zuivelindustrie kende. Temeer lijkt deze beschrijving zinvol, omdat het gebouwencomplex van de
zuivelfabriek "De Liemers" reeds van de aardbodem is verdwenen en de plaats nu wordt ingenomen
door het woon- en zorgcentrum de Pelgromhof. Daarom is een herinnering aan dit stukje industrieel
erfgoed alleen nog maar mogelijk door de honderd jarige zuivelgeschiedenis op schrift
vast te leggen. Deze studie van het verleden, in dit geval het nogal jonge industriële verleden van
de zuivelindustrie in de Liemers; valt reeds onder de noemer industriële archeologie.
Om het overzicht van de zuivelgeschiedenis enigszins ordelijk te laten verlopen, is dit verslag van
het historisch onderzoek in vier delen opgebouwd. En ieder deel bevat enige hoofdstukken. Omdat
de zuivelfabriek honderd jaar lang deel heeft uitgemaakt van de Zevenaarse en Liemerse gemeenschap,
loopt als een rode draad de desbetreffende geschiedenis van Zevenaar en de Liemers
door het verhaal heen.
Deel 1, behandelt de historie van de technische vooruitgang, die grote invloed heeft gehad op de
zuivelindustrie. Er wordt een kijkje genomen bij het zuivelonderwijs. En vervolgens worden de
drie perioden, qua rechtsvorm en bestuurlijke ontwikkeling, van de zuivelfabriek "De Liemers"
geschetst. Het eerste deel wordt afgesloten met het verhaal van de bouwgeschiedenis van de zuivelfabriek.
Deel II, begint met een overzicht van het agrarisch Zevenaar aan het eind van de 19e eeuw, immers
de melkveehouderij kan hiervan niet los worden gezien. En in die tijd begon de zuivelfabriek
in Zevenaar haar bestaan. Vervolgens zijn in dit deel enkele fragmenten geschilderd, die
voor de zuivelfabriek van wezenlijk belang zijn geweest en veel inventiviteit en energie van het
bestuur van de zuivelfabriek hebben gevraagd. Omdat de zuivelbedrijvigheid veel raakvlakken
Heruitgave zuivelhistorienederland.nl β versie 8 © A. Vetter