pdf tekstversie De Liemers Zevenaar - Zuivelhistorie Nederland

More documents

Recommendations

Info

DE COÖPERATIEVE STOOMZUIVELFABRIEK "DE LIJMERS" EIGENDOM VAN DE LIEMERSE MELKVEEHOUDERS VAN 1893 - 1898. In een zuivelfabriek vindt de verwerking van de melk plaats. De bekendste zuivelproducten van deze verwerking zijn boter en kaas. Vervolgens richt een zuivelonderneming zich op de ontwikkeling, productie en verkoop van zuivel en aan zuivel gerelateerde producten. Aan het eind van de vorige eeuw begon men in Nederland met de oprichting van zuivelfabrieken. Sinds die tijd verplaatste de zuivelbereiding zich meer en meer van de boerderijen naar de zuivelfabrieken. Dat kwam onder andere door het onderzoek van de Staatscommissie voor de Landbouw, ingesteld bij Koninklijk Besluit van 18 september 1886. Deze commissie was in het leven geroepen om onderzoek te verrichten naar de toestand van de landbouw en vervolgens het indienen van voorstellen betreffende de middelen, met behulp waarvan van regeringswege de ontwikkeling van de landbouw in Nederland zou kunnen worden bevorderd. In 1890 was de commissie klaar met het onderzoek en kwam met voorstellen hoe de problemen in de landbouw konden worden opgelost. In de landbouw voerde men toen tal van technische en organisatorische veranderingen door, die de agrarische ontwikkelingen bevorderden. Vooral van belang waren toen de invoering van onder andere de kunstmeststoffen, de zuivelfabrieken en het bevorderen van het oprichten van meer coöperaties, en de groei van het landbouwonderwijs. Het ontstaan van de zuivelfabrieken werd onder andere ook veroorzaakt door het feit, dat rond de eeuwwisseling de techniek van de zuivelindustrie zich zeer snel ontwikkelde. Bovendien was het verwerken van de melk tot boter en kaas en de verkoop daarvan een te grote belasting geworden voor de kleinere gezinsbedrijven. Daarnaast stelde de markt steeds hogere kwaliteitseisen wat de zuivelproducten betrof. Nog een reden waarom in deze tijd de zuivelfabrieken opkwamen was het gevolg van de ontwikkeling, dat de landarbeiders zich opwerkten van dagloners tot kleine boeren met enige koeien. 2 Deze ontwikkeling bevorderde dus mede de oprichting van zuivelfabrieken. Die stelden namelijk de kleine boeren in staat, zonder kennis van zuivelbereiding en zonder aanschaffing van een daartoe benodigde bedrijfsinventaris, met redelijk resultaat inkomsten te verwerven uit het weidebedrijf. De geschetste ontwikkelingen gingen Zevenaar niet stilletjes voorbij, want ook hier verrees bijvoorbeeld in 1893 een zuivelfabriek. Boter en kaas worden tegenwoordig, op een kleine hoeveelheid na, dus in de zuivelfabrieken bereid. Die kleine hoeveelheid zuivelbereiding komt voor rekening van de kaasboerderijen. Nederland telt tegenwoordig nog ongeveer zeshonderd zogenaamde kaasboerderijen. Waar niet alleen kaas wordt bereid, maar vaak ook zuivelproducten zoals: kwark, boter, yoghurt en karnemelk. Zevenaar mag zich gelukkig prijzen, dat binnen haar gemeentegrens ook een kaasboerderij (aangevangen in 1982) is gevestigd; namelijk die van de familie Achterkamp aan de Kleine Matenweg 1, even ten noorden van de rijksweg A 12. De vader D.W. Achterkamp (*Olst 1942) en zijn vrouw H.G. Achterkamp-Gerritsen (*Zevenaar 1945) en hun zoon en schoondochter zijn verantwoordelijk voor de kaasboerderij en de daarbij behorende zuivelwinkel. De zuivelproducten die door de familie Achterkamp met zorg en liefde zijn gemaakt, worden ook verkocht door het echt- 2 De volorde is naar ik meen iets anders: Door de opkomst van de zuivelfabriekjes waren landarbeiders in staat om van de opbrengst van hun (melk)vee een bestaan als - kleine - boer op te bouwen! Heruitgave zuivelhistorienederland.nl β versie 18 © A. Vetter
paar Rijk en Bep Meijer in hun zaak met de naam "Van de kaasplank" gevestigd aan de Muldershof te Zevenaar. Vereniging Coöperatieve Stoomzuivelfabriek De Lijmers. De oprichtingsakte van de Vereniging Coöperatieve Stoomzuivelfabriek De Lijmers te Zevenaar werd bij notaris Alphonsus Maria Jacobus Willems ("Etten-Leur 1844) te Zevenaar verleden op 4 maart 1893. Dat gebeurde op verzoek van wethouder jonkheer Otto Carel Jan Christiaan Lodewijk Marie van Nispen tot Pannerden (*Zevenaar 1844), de nieuwbakken voorzitter van het bestuur van de op te richten zuivelfabriek. De akte van oprichting werd onder andere mede ondertekend door: jonkheer Lodewijk Jan Marie van Nispen van Sevenaer, wonende te Zevenaar; Carel Theodoor Koch, landbouwer te Zevenaar; Gerrit Gerritsen, landbouwer te Oud-Zevenaar en Wilhelmus Antonius Peters, landbouwer te Duiven. De ondertekenaars waren gemachtigd hun handtekeningen te zetten onder de oprichtingsakte, namens 112 melkveehouders uit de Liemers. Van deze melkveehouders woonden er 23 in Duiven, 16 in Groessen, 1 in Herwen, 1 in Huissen, 12 in Loo, 36 in OudZevenaar, 9 in Pannerden en 14 in Zevenaar. Artikel 2 van de oprichtingsakte luidde als volgt: "Het doel der vereniging is gemeenschappelijke zuivelbereiding door de exploitatie van een roomboter- en kaasfabriek en de verkoop van de te verkrijgen produkten". Jhr. O.C.J.C.L.M. van Nispen tot Pannerden de initiatiefnemer tot oprichting van de zuivelfabriek in 1893. De initiatiefnemer, jonkheer Otto Carel Jan Christiaan Lodewijk Marie van Nispen tot Pannerden (*Zevenaar 7-3-1844 en overleden te Zevenaar 23-6-1905) tot oprichting van de zuivelfabriek, vervulde in het toen feodale Zevenaar talrijke ambten en functies en verschillende taken zoals: wethouder van Zevenaar, lid van de provinciale staten van Gelderland, grootgrondbezitter, agrariër, verpachter van gronden en "speelde zelf bankje" door geld te lenen aan derden. Deze jonkheer was gehuwd met jonkvrouw Louise J.J.M. van Grotenhuis van Onstein (*Boxmeer 15-9-1852). Zijn zoon jonkheer Antoine Eduard Marie van Nispen tot Pannerden (*Zevenaar 1884 en overleden 20-1-1964 te Zevenaar) was burgemeester van Didam (1911-1920) en van Zevenaar (1920 - 1946). De vrouw van deze burgemeester was Clara Maria de Nerée tot Babberich. Een van de kinderen van dit echtpaar; jonkheer mr. A.J.M. van Nispen tot Pannerden (*Didam 1914 en overleden Den Haag 1972), bekleedde hoge functies in het regeringscentrum van ons land. Onder andere secretaris-generaal van het Ministerie van Algemene Zaken. Hij publiceerde veel artikelen van genealogische-, historische- en juridische aard (de meeste artikelen verschenen in de periode 1947-1954), welke geschriften betrekking hadden op de Liemers en de in deze landstreek gelegen gebieden en plaatsen. Het was in die tijd voor Zevenaar gebruikelijk dat de notabelen, meestal van adel, initiatieven ontplooiden wat betreft het oprichten van bijvoorbeeld coöperaties. Zo werd enige jaren later, op 25 mei 1900, op voorspraak van de wethouders van Zevenaar: Ludovicus Franciscus Comelis Hubertus Michael Ridder de van der Schueren (*Den Bosch 1841) en jonkheer Otto Carel Jan Christiaan Lodewijk Marie van Nispen tot Pannerden (*Zevenaar 1844); de Coöperatieve Boerenleenbank te Zevenaar opgericht. En in 1918 was Z.Th.J.F. baron van Dorth tot Medler een van de oprichters van de Coöperatieve Groente- en Fruitveiling te Zevenaar. De baron was van 1898 - 1939 burgemeester van Duiven. Heruitgave zuivelhistorienederland.nl β versie 19 © A. Vetter
Page 1 and 2: Heruitgave zuivelhistorienederland.
Page 3 and 4: INLEIDING. DEEL 1. EEN KORT HISTORI
Page 5 and 6: - Landbouwers en hun vee. 38 - Veef
Page 7 and 8: DEEL IV. HET ZUIVELFABRIEKJE VAN H.
Page 9 and 10: heeft met de bestuursorganen van de
Page 11 and 12: Zuivelfabrieken in de Liemers. Zo k
Page 13 and 14: te begrippen omtrent: bedrijfsinkom
Page 15 and 16: ders, die hun bedrijven voor cursus
Page 17: In 1902 heeft de Nederlandsche Maat
Page 21 and 22: volgens artikel 7 bepaalden dag gee
Page 23 and 24: DE STOOMZUIVELFABRIEK IN HANDEN VAN
Page 25 and 26: - Withelm Voss (*Hannover 1881), zu
Page 27 and 28: Men wist zich ook nog te herinneren
Page 29 and 30: DE ZUIVELFABRIEK EIGENDOM VAN DE LI
Page 31 and 32: elangrijke statutenwijziging goedge
Page 33 and 34: zogenaamde Amsterdammer. Dit is een
Page 35 and 36: eerste chauffeur op een echte auto
Page 37 and 38: DE BOUWGESCHIEDENIS VAN DE ZUIVELFA
Page 39 and 40: die dan in kleine blokjes werd gesn
Page 41 and 42: lende ingrediënten kaas. De kaas w
Page 43 and 44: In 1951 werd de te lage schoorsteen
Page 45 and 46: In 1971 - 1972 kwam de verbouw van
Page 47 and 48: De veestapel. De veestapel in 1897
Page 49 and 50: Methorst; de Tielsche Brandverzeker
Page 51 and 52: DE ZUIVELFABRIEK EN HET AFVALWATER,
Page 53 and 54: Door het RIZA werd, overeenkomstig
Page 55 and 56: Eensgezinde samenwerking aan een ge
Page 57 and 58: installatie opgericht, dan werd pla
Page 59 and 60: zuivelfabriek gaarne in het jaar 19
Page 61 and 62: J.Berendsen informeert naar de stan
Page 63 and 64: Verslag van de commissie der op te
Page 65 and 66: dedelingen heeft gedaan over de gez
Page 67 and 68: kelijk is, aan de Staat der Nederla
Page 69 and 70:
Vervolgens wordt begonnen met het b
Page 71 and 72:
POGINGEN TOT SAMENWERKING VAN ZUIVE
Page 73 and 74:
steeds duurder, de lonen waren aan
Page 75 and 76:
Om als zuivelfabriek zo goed mogeli
Page 77 and 78:
DEEL III. HET BESTUUR EN DE MEDEWER
Page 79 and 80:
- De Coöperatieve Melkverwerkingsv
Page 81 and 82:
De bijlage "Het personeel van de zu
Page 83 and 84:
MELKRIJDERS, MELKRITTEN EN DE VELE
Page 85 and 86:
Hier volgt nog een opgave van de na
Page 87 and 88:
het karnen van de room scheidde de
Page 89 and 90:
instructie stond vermeld op briefpa
Page 91 and 92:
2. Melk die vermengd of afgeroomd w
Page 93 and 94:
6. Bij gevallen sneeuw of indien do
Page 95 and 96:
"1. De tank inclusief koelinstallat
Page 97 and 98:
BIJLAGEN. De 234 melkveehouders in
Page 99 and 100:
Hoof, A. 529 Zwanenweg 2 Babberich
Page 101 and 102:
Spaan, Th.H. 564 Lombokstraat 2 Dui
Page 103 and 104:
BIJLAGEN. Het personeel van de zuiv
Page 105:
Botterfebriekskes Voor 1900 waren e
show all

pdf tekstversie De Liemers Zevenaar - Zuivelhistorie Nederland

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?