pdf tekstversie De Liemers Zevenaar - Zuivelhistorie Nederland

Abusievelijk wordt in de desbetreffende literatuur, wat de herkomst van het geslacht Wöhrmann
aangaat, de stad Homburg gelegen in de nabijheid van Wiesbaden vermeld. Verklaarbaar is dit
wel, omdat in sommige documenten (die van het kadaster) door minder goed oplettende ambtenaren,
in vroeger tijd, Homburg is geschreven in plaats van Homberg.
Zoals reeds vermeld bezaten A. Wöhrmann en Zonen, in de desbetreffende periode, vier zuivelfabrieken.
Twee in Nederland, namelijk te Zevenaar en Herwen met bovendien een kaaspakhuis in
Bodegraven en in Duitsland, niet ver over de grens, te Bislich aan de rechteroever van de Rijn tegenover
Xanten en te Appeldorn in de nabijheid van Kalkar. Vanuit Wesel leidde de familie
Wöhrmann vanaf 1905 de "Dampfmolkereien und Käsereien". De gebroeders Wöhrmann zaten
niet stil en namen veel bestaande zuivelfabrieken langs onze oostgrens over onder andere in Leer
in Oost-Friesland nabij Nieuweschans. Om de zuivelfabrieken goed te kunnen leiden, besloot
men al de in bezit zijnde zuivelfabrieken te verdelen onder de drie gebroeders. Albert verhuisde
naar Leer, Heinrich beheerde de zuivelfabrieken in de regio Niederrhein en Carl nam de zuivelfabrieken
in Zevenaar en Herwen en het kaaspakhuis in Bodegraven voor zijn rekening. De voornoemde
verdeling van de zuivelfabrieken vond in 1925 plaats. In de officiële stukken staat als
volledige naam van Carl vermeld: Carl Heinrich Wöhrmann (*Homberg am Rhein 8 juli 1885).
Hij woonde in die tijd aan de Kaiserring te Wesel. Na het overlijden (in 1919), van de stichter
van de zuivelbedrijven, bleef men het bedrijf altijd A. Wöhrmann en Zonen noemen. Het zuivelconcern
van Wöhrmann in Duitsland, bestaat nog steeds. Nog niet zo lang geleden zijn de zuivelfabrieken
samengegaan in de zuivelgigant Friesland-Deutschland GmbH te Kalkar (GmbH; Gesellschaft
mit beschrënkter Haftung; een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid).
De zuivelwerkers komen en gaan.
In de beginperiode van het Wöhrmann-bewind was het een komen en gaan van personeel. En dan
te bedenken dat er toen maar 3 à 4 zuivelbereiders op de zuivelfabriek werkten. Tot in het jaar
1910 staken veertien verschillende zuivelwerkers hun handen uit de mouwen om boter, kaas en
consumptiemelk te bereiden. Onderstaand een overzicht wie dat waren en van welke plaatsen ze
naar Zevenaar kwamen. Degenen die in die tijd directeur van de zuivelfabriek waren, staan niet
vermeld. Aan hen wordt afzonderlijk aandacht besteed.
- Jan Hendrik Botterhuis (*Haaksbergen 1877), botermaker, kwam van Haaksbergen.
- Albert Houwing (*Bierum 1883), botermaker, kwam van Utrecht.
- Evert Klomp (*Ede 1877), botermaker, kwam van Ede.
- Lammert Ottens (*Haren 1881), zuivelfabriek knecht, kwam van Haren.
- Friedrich Pleines (*Pfalzdorf 1875), kaasmaker, kwam van Nortrup.
- Johannes Rabe (*Wesenberg 1879), botermaker, kwam van Wandsbek.
- Leonardus de Reus (*Didam 1872), machinist, kwam van Didam.
- Cornelis Schenk (*Zijpe 1870), kaasmaker, kwam van Kalkar.
- Riekeld Stegenga (*Nijemirdum 1891), botermaker, kwam van Gaasterland.
- Roelof Tjebbes (*Engelum 1885), botermaker, kwam van Menaldumadeel.
- Douwe Veldstra (*Haskerhorne 1879), kaasmaker, kwam van Opsterland.
Heruitgave zuivelhistorienederland.nl β versie 24 © A. Vetter