RECHTBANKEN VAN EERSTE AANLEG - De Tijd

6. Wanneer het vonnis dat de heropening van de debatten beveelt, voorziet in een zitting waarop
de partijen worden gehoord en de zaak in beraad wordt genomen, kunnen partijen dan op die
zitting nog nieuwe conclusietermijnen bekomen? Geeft dit aanleiding tot problemen? (art. 775
Ger. W.)
1. Sommige instanties zijn van oordeel dat dat probleem zich in de praktijk maar weinig zal
voordoen, aangezien artikel 755 van het Gerechtelijk Wetboek luidt dat indien de heropening van
de debatten wordt bevolen, de rechter de partijen vraagt om binnen de termijnen die hij vaststelt,
op straffe dat deze ambtshalve uit de debatten worden geweerd, hun schriftelijke opmerkingen
over het middel of het verweer ter rechtvaardiging, uit te wisselen en hem voor te leggen..
Opgemerkt weze dat een instantie van oordeel is dat “het niet wenselijk is een conclusiekalender
eenzijdig door de rechter te laten opstellen ingeval van heropening debatten.
Hoe kan de rechter op dat moment weten hoeveel tijd partijen zullen nodig hebben om de zaak in
staat te stellen, in het bijzonder in verhouding tot hoe snel zij voortgang willen maken met de
procedure ?
Moet de rechter lange termijnen voorzien omdat hij meent dat partijen wel wat tijd zullen nodig
hebben om de gestelde vragen te beantwoorden ? Of moet hij korte termijnen voorzien omdat hij
meent dat de zaak voor een of meerdere partijen eerder dringend is ?
De partijen kennen het geschil en hun belangen daarbij best en enkel zij kunnen een afweging
maken tussen de tijd die ze nodig hebben om op de vragen te antwoorden en de snelheid waarmee
ze de procedure willen verder zetten.
De mogelijkheid zou dan ook moeten bestaan om met de partijen te overleggen en hen inspraak te
geven m.b.t. de kalender, bv. door de zaak op te roepen op een zitting kort na de uitspraak,
waarbij toelichting kan worden gegeven bij de heropening en een kalender kan worden
vastgelegd”.
In dat verband moet worden gepreciseerd dat een instantie aangeeft dat sinds enkele jaren elk
vonnis dat een beslissing tot heropening van de debatten inhoudt, een rechtsdag op een zeer
nabije datum bepaalt, dat wil zeggen op vijftien dagen, bovenop de al vastgestelde zaken, om de
tijdsduur van de rechtspleging binnen een kort tijdsbestek vast te leggen zodat het voor elke partij
mogelijk wordt om zich uit te drukken over de vragen die door de rechter werden opgeworpen. Die
praktijk bleef behouden in de nieuwe versie van artikel 775 Ger. W.
2. Over de vraag in hoeverre de partijen het recht hebben om nieuwe conclusietermijnen te
verkrijgen, zijn de meningen verdeeld.
2.1 Sommigen zijn van mening dat de partijen geen nieuwe conclusietermijnen kunnen verkrijgen.
Zij preciseren immers dat vermits de rechter krachtens art 775 Ger.W. zelf in het vonnis van
heropening der debatten de termijnen bepaalt om opmerkingen over het middel of de verdediging
ter rechtvaardiging uit te wisselen is er in beginsel geen reden meer om nogmaals op de zitting,
waarop partijen (desgevallend) gehoord worden, nieuwe conclusietermijnen te bepalen.
De wetgever heeft dit overigens juist willen vermijden door de termijnen van conclusiewisseling
reeds te laten bepalen in het tussenvonnis dat de debatten heropent.
En sommigen merken op dat de suggestie om artikel 775 van het Gerechtelijk Wetboek te herzien
werd gedaan ‘om het beginsel van de tegenspraak en het beginsel van de besparing op het niveau
van de rechtsplegingen te verzoenen (‘Justitiedialogen, geciteerd door J. ENGLEBERT, Le procès
civil accéléré ?, Larcier 2007, p. 165). Bijgevolg zou het toekennen van nieuwe conclusietermijen in
die context, ingaan tegen de ratio legis. De regel is bovendien dat er geen mondeling debat is,
behalve indien dat bepaald is in de beslissing tot heropening van de debatten (G. DE LEVAL et V.
GRELLA, o.c.p. 201).
Evenwel geven zij die van oordeel zijn dat de partijen in principe op de terechtzitting geen nieuwe
conclusietermijnen kunnen verkrijgen, toe dat nieuwe termijnen aan de partijen worden
toegekend, onder meer :
- wanneer de rechten van de verdediging met de voeten werden getreden.
- wanneer een nieuw gegeven dat van kapitaal belang is in het dossier terechtkomt.
- op het gezamenlijk verzoek van de raadslui, op verzoek van de partijen en van de
vertegenwoordigers die het, met naleving van de procesloyauteit, noodzakelijk zouden achten
overeen te komen over een uitstel met een nieuw tijdsverloop.
Vraag 6 Pagina 1 van 2