Onderwijskundig Leiderschap - DSpace at Open Universiteit

Hoofdstuk 3 - Visie op Onderwijsvisies
Studentenraad zijn partijen met wie de decaan en directeur onderwijs rond de tafel
moeten om tot overeenstemming te komen. Visie van de decaan is nodig op wat voor
faculteit je binnen de universiteit wilt zijn en wat voor ‘school’ je wilt zijn binnen
inhoudelijk vergelijkbare faculteiten in de wereld.
Intreerede Karin Laglas ‘Wie heeft hier de leiding?’ (decaan faculteit der Bouwkunde, TU Delft, 25
november 2011) die ingaat op de agenda van de faculteit.
‘De wereld verbeteren. Een beetje megalomaan, ik geef het toe, maar vooruit. Wat mij persoonlijk aantrekt
in het werken aan de gebouwde omgeving is de grote maatschappelijke relevantie ervan. Het is immers
onze leefomgeving. Er zijn tal van maatschappelijke problemen die om ruimtelijke oplossingen vragen. Van
verstedelijkingsvraagstukken tot de have nots een dak boven hun hoofd geven. ‘Architectuur als
noodzaak’, zo omschrijft Ole Bouman directeur van het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) deze
maatschappelijk-ruimtelijke agenda. Maar het gaat natuurlijk verder dan architectuur alleen. Juist de
breedte die onze faculteit bestrijkt - van architectuur en landschapsarchitectuur tot stedenbouw,
bouwtechniek, bouwprocessen en kennis van de gebouwde omgeving - stelt ons in staat een integrale
analyse te doen en integrale oplossingen te genereren voor maatschappelijk-ruimtelijke problemen.’
‘…Onze basis in design, engineering én science is daarbij een ijzersterke combinatie. Multidisciplinair en
interdisciplinair denken is een randvoorwaarde. Juist het integratief vermogen van ontwerpers helpt
daarbij. Wij leiden de ontwerpers, engineers, onderzoekers, managers, en ook opdrachtgevers en
ondernemers op die ervoor zullen zorgen dat de leefomgeving van morgen bijdraagt tot een betere
samenleving.’ ‘…Samenvattend: we hebben alles in huis om de wereld ruimtelijk beter te maken. Laten we
de leiding nemen.’
Micro
Een faculteit kent doorgaans meerdere (bachelor en/of master) opleidingen. De
opleidingsdirecteuren zijn de personen die de verantwoordelijkheid dragen voor de
inhoud en met name de samenhang van het curriculum van de betreffende opleiding.
Visie van een opleidingsverantwoordelijke is nodig op het vlak van de ‘vertaling’ van
de eindtermen van de opleiding in een samenhangende en complementaire set van
leerdoelen, leerinhouden, werkvormen, leermiddelen en toetsvormen.
Curriculumvisie Bachelor Industrieel Ontwerpen, TU Delft
De faculteit Industrieel Ontwerpen heeft in 2006 een nieuw bachelorcurriculum geïntroduceerd. In het
‘eindrapport’ (‘Herziening Bachelor IO, Eindrapport’, 2006) is een ‘onderwijsprofiel’ beschreven, gebaseerd
op het mission statement van de faculteit, een sterkte-zwakte-analyse van het lopende curriculum en
inbreng van de alumni IO. De drie belangrijke termen in het ‘profiel’ zijn: de Delftse IO- bachelor is een
multidisciplinair opgeleide productontwikkelaar, met een wetenschappelijke en onderzoekende inslag. Het
profiel krijgt inhoud door een lijst met ongeveer 50 competenties verdeeld over 7 competentiegebieden.
Het rapport vervolgt met een beschrijving van het ‘onderwijsconcept’. Het concept beschrijft de vorm van
het onderwijs. Er worden ‘uitgangspunten voor het concept’ genoemd en daarop gebaseerde ‘kenmerken’.
Enkele kenmerken van het concept zijn: leerdoelen per vak worden geformuleerd als competenties; elke
student krijgt mogelijkheden om een eigen studiepad te kiezen; de competentieontwikkeling van
studenten wordt gevolgd door middel van ‘vakoverstijgend monitoren’. Na een beschrijving van de
‘onderwijsstructuur’, met termen als ‘semesterindeling’ en ‘voorkomen van concurrentie tussen
studieonderdelen’ wordt de nieuwe curriculumopbouw beschreven. De tweede helft van het rapport gaat
over de organisatie.
Hoewel in het hele rapport het woord visie niet voorkomt, voldoet het wel aan de eerder genoemde eisen:
vanaf het begin is duidelijk dat het gaat over een opleiding voor ontwerpers die vervolgens gespecificeerd
wordt. Bijvoorbeeld dat de ontwerper ‘onderzoekend’ moet zijn is normatief en gerelateerd aan de
context, en ‘competentiegericht’ is gebaseerd op onderwijskundige theorieën.
- 27 -