Onderwijskundig Leiderschap - DSpace at Open Universiteit

Hoofdstuk 4 - Academische carrièreontwikkeling in het onderwijs
onderwijs bestaat dat vergelijkbaar is met het carrièreperspectief voor onderzoek.
Volgens sommigen is een beperkende factor daarbij dat er in de academisch cultuur
minder gewicht wordt toegekend aan onderwijs dan aan onderzoek.
Werken in een academische setting vraagt initiatief in twee kerntaken: onderzoek en
onderwijs. Er zijn uitzonderingen. Binnen de academische medische omgeving komt
daar bijvoorbeeld als kerntaak nog patiëntenzorg bij. In theorie zijn deze kerntaken
gelijkwaardig. Immers een academisch instelling ontleent zijn bestaansrecht zowel aan
het doen van hoogwaardig onderzoek als aan het opleiden van een academisch
geschoolde beroepsbevolking. Deze ogenschijnlijke gelijkwaardigheid is ook zichtbaar
in de UFO-profielen (Universitair Functie Ordenen) zoals vastgesteld in de CAO van
Nederlandse Universiteiten (VSNU 2012b). Voor de verschillende wetenschappelijke
functies zijn er drie indelingscriteria, namelijk Onderwijs, Onderzoek en Organisatie.
Er zijn geen aanwijzingen in de UFO dat deze drie criteria niet gelijkwaardig zijn.
Echter, wanneer een academisch werker werkelijk een academische carrière nastreeft,
liggen de kaarten anders. Een academisch carrièreperspectief wordt voornamelijk (of
uitsluitend) geboden, wanneer er uitzonderlijke inspanningen geleverd worden in het
veld van onderzoek.
Deze gang van zaken en onuitgesproken beleid wordt gereflecteerd in de
beschrijvingen van de UFO-indelingscriteria. Om van UD2 te promoveren naar UD1
moet een academisch werker op het gebied van onderwijs een stap maken van “het
verzorgen van al ontwikkelde reguliere onderwijsonderdelen van het
onderwijsprogramma” naar “het verzorgen van al ontwikkelde onderwijsonderdelen
van het onderwijsprogramma, zorgen voor periodiek onderhoud van de toegewezen
onderwijsonderdelen, en het signaleren van verbetermogelijkheden voor de
toegewezen onderwijsonderdelen”. Alle academische werkers zullen deze stap binnen
afzienbare tijd kunnen maken. Op het gebied van onderzoek is een veel grotere stap
nodig, van (voor UD2) “het uitvoeren van onderzoek op basis van een reeds
gedefinieerd en goedgekeurd onderzoeksvoorstel, ten behoeve van wetenschap,
maatschappij en – waar mogelijk - overheid en bedrijfsleven” naar (voor UD1)
zelfstandig uitvoeren van onderzoek ten behoeve van wetenschap, maatschappij en -
waar mogelijk - overheid en bedrijfsleven, leveren van een bijdrage aan de verwerving
van 2 e - en 3 e geldstroomfinanciering, en het inhoudelijk begeleiden van
wetenschappelijk personeel bij de uitvoering van onderzoek”. Een bijkomstige
moeilijkheid is dat het verwerven van 2 e- en 3 e geldstroomfinanciering tenminste voor
een deel afhankelijk is van externe factoren waar de academisch werker geen invloed
op kan hebben.
Het is waar dat de UFO een functie Docent 1-4 heeft. Uit onze praktijk weten wij echter
dat deze functie met name wordt onderhandeld met academici die zich meer
Academisch Docent dan Academisch Onderzoeker voelen, of gebruikt wordt als “last
resort” voor academisch werkers die aan het eind van hun carrière zijn en geen
onderzoek meer doen. De functie Docent heeft alleen indelingscriteria voor Onderwijs
en Organisatie. Hoewel de functie Docent op het eerste gezicht misschien aan de vraag
naar carrièreperspectief in onderwijs lijkt tegemoet te komen, blijken de
- 35 -