Onderwijskundig Leiderschap - DSpace at Open Universiteit

Hoofdstuk 5 - Studentevaluaties: weet wat je meet!
welk doel of met welke doelen kwaliteitsmeting zoals studentenevaluaties worden
uitgevoerd. In het onderstaande gaan we in op deze doelen en besteden we aandacht
aan stakeholders die de resultaten van studentenevaluaties ieder voor hun eigen
doelen inzetten.
Doel van studentenevaluaties en wat stakeholders ermee doen
Vanuit het in de vorige paragraaf beschreven systeemmodel van Scheerens, et al.
(2011) kan worden gesteld dat studentenevaluaties inzicht kunnen geven in
onderwijskwaliteit in termen van productiviteit, effectiviteit, efficiency en flexibiliteit.
Zo kunnen vragen ten aanzien van bijvoorbeeld de studiebelasting en/of de
duidelijkheid van de inhoud van een college te maken hebben met het onderwijsproces
en kunnen de uit deze vragen voortvloeiende onderzoeksresultaten leiden tot revisie
en verbetering van het onderwijs. De op basis van deze vragen verzamelde informatie
kan bovendien gekoppeld worden aan output-gegevens, zoals behaalde cijfers van
studenten op bepaalde vakken of rendementscijfers. De koppeling van dit soort
gegevens valt binnen het effectiviteitperspectief en de resultaten worden veelal
gebruikt voor het verbeteren van het onderwijs. Het doel ‘verbeteren van het primaire
onderwijsproces’ is in veel onderwijsinstellingen een belangrijk doel van
studentenevaluaties.
De evaluatiegegevens die worden verzameld met als doel het onderwijs te verbeteren,
kunnen betrekking hebben op verschillende kwaliteitselementen zoals faciliteiten
(computers, locatie tentamens), inrichting van de opleiding (keuzemogelijkheden in
opleiding, stagemogelijkheden, studeren buitenland), docenten, kwaliteit van het
onderwijs, de toetsing van kennis (aansluiting tentamens bij studiestof), en de
organisatie (communicatie met student en roosters) (Franses & Verhoef 2007). De
vragen gaan in dergelijke evaluaties over het genoten onderwijs en studenten geven
een oordeel over verschillende aspecten van dit genoten onderwijs. Het is een
onderwijsgeoriënteerde benadering. Echter, er kan ook gekozen worden voor een
leergeoriënteerde benadering. Er wordt dan gekeken of het genoten onderwijs heeft
bijgedragen aan het leerproces van studenten en in welke mate. Inzicht in welke
aspecten van het onderwijs vooral hebben bijgedragen aan de leerprestaties van
studenten, zoals de verworven kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes, kan leiden
tot verbeteracties en het herontwerpen van het onderwijs (Edstrom 2008).
Het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs is echter maar één doel van
studentenevaluaties. March (1987) noemt vier doelen en geeft aan dat bij het opstellen
van evaluaties het gewenst is alle vier de doelen in ogenschouw te nemen.
1) als een middel om de staf van feedback te voorzien, zodat het onderwijs aan de
hand van die feedback kan worden verbeterd;
2) als een maat voor de effectiviteit van het onderwijs en om eventueel personele
beslissingen door te voeren;
3) om studenten te voorzien van informatie om gerichte beslissingen te nemen in
het te volgen onderwijs;
- 48 -