Onderwijskundig Leiderschap - DSpace at Open Universiteit

Hoofdstuk 6 - Het belang van hoorcolleges
daadwerkelijk te kunnen toetsen. De inhaalslag die men in het HBO wil maken door de
zittende staf in korte tijd aan masterdiploma’s te helpen wordt terecht met argusogen
bekeken (zie: Prick 2011).
Met beperkte financiële middelen is de enige manier om studenten ook in een
vroegtijdig stadium van de opleiding in aanraking te laten komen met de experts op
een vakgebied: onderwijs in grote groepen. Voor het herhaald begeleiden van kleine
groepen (om op die manier toch het volledige cohort te kunnen bedienen) is de expert
simpelweg te duur. Onderwijs in grote groepen is dan de enige manier om de expert
een rol te geven binnen het onderwijs. In een hoorcollege kan de expert zijn visie op
(en de structuur van) een leerstuk verduidelijken en zo een waardevolle aanvulling
geven op de te bestuderen vakliteratuur. Het is de enige manier waarop hij zijn
vakkennis op een grote groep studenten kan overdragen. Bovendien dienen sommige
universitaire opleidingen aan beroepsvereisten te voldoen waarbij de noodzakelijke
beheersing van bepaalde vakkennis van te voren is vastgelegd.
Beroepsvereisten
Het ‘civiel effect’ voor de juridische toga-beroepen (rechter, advocaat en officier van justitie) vereist
bijvoorbeeld dat een afgestudeerde masterstudent minimaal (grondige) kennis heeft van het burgerlijk
recht, met inbegrip van het burgerlijk procesrecht; het strafrecht, met inbegrip van het strafprocesrecht;
en bestuursrecht, met inbegrip van bestuursprocesrecht (zie artikel 1 Besluit beroepsvereisten advocatuur
en artikel 2 Advocatenwet). Recent heeft de Nederlandse Orde van Advocaten geconstateerd dat
afgestudeerde juridische masterstudenten in steeds mindere mate aan dit vereiste voldoen (Commissie
Kortmann 2010: 26):
“Een van de klachten over het niveau van de afgestudeerden is dat zij te weinig kennis hebben van de
belangrijkste gebieden van het recht. […] Er zal dus moeten worden nagegaan of de opleidingen die tot de
vereiste diploma’s leiden, inderdaad het vereiste niveau garanderen. Dat is temeer belangrijk, omdat de
overheid via het systeem van financiering van het hoger onderwijs een permanente prikkel op instellingen
legt om hun studenten snel te laten afstuderen. Hierbij dreigt het gevaar dat rendement op het gebied van
snelheid en kwantiteit ten koste gaat van de kwaliteit.”
Het ‘civiel effect’ voor de juridische toga-beroepen (rechter, advocaat en officier van
justitie) vereist bijvoorbeeld dat een afgestudeerde masterstudent minimaal (grondige)
kennis heeft van het burgerlijk recht, met inbegrip van het burgerlijk procesrecht; het
strafrecht, met inbegrip van het strafprocesrecht; en bestuursrecht, met inbegrip van
bestuursprocesrecht (zie artikel 1 Besluit beroepsvereisten advocatuur en artikel 2
Advocatenwet). Recent heeft de Nederlandse Orde van Advocaten geconstateerd dat
afgestudeerde juridische masterstudenten in steeds mindere mate aan dit vereiste
voldoen (Commissie Kortmann 2010: 26).
Juist vanuit de beroepspraktijk wordt dus aangedrongen op het voldoende borgen van
het aanleren van inhoudelijke kennis van het vakgebied in het universitaire onderwijs.
Dit staat overigens haaks op de ontwikkeling van brede bachelors, waarvoor zowel in
her rapport Veerman (Commissie Veerman 2010: 50) als in het Hoger Onderwijs en
Onderzoek Plan van staatssecretaris Zijlstra (OCW 2011: 36) wordt gepleit. 3
3 Zo is het bijvoorbeeld, gezien het in de box Beroepsvereisten vermelde citaat, nog maar de vraag hoe de
arbeidsmarkt zal reageren op de in de laatste nota bejubelde intiatieven van de Erasmus Universieit ten
- 59 -