Het jaarboek integriteit 2010 - BIOS

2. KLOKKENLUIDERSREGELINGEN
IN DE PUBLIEKE SECTOR
Aan de basis van vrijwel alle klokkenluidersregelingen
in de publieke sector staat de ‘Regeling procedure
inzake het omgaan met een vermoeden van een misstand’.
Deze regeling is in 2000 opgesteld door het
ministerie van BZK na een besluit van het toenmalige
kabinet Kok II. Vooruitlopend op een wijziging van
de Ambtenarenwet kon op deze manier ervaring met
een dergelijke regeling worden opgedaan. Vervolgens
is op 1 mei 2003 de Ambtenarenwet daadwerkelijk
gewijzigd en zijn de sectoren Rijk, Defensie, politie,
provincies, gemeenten en waterschappen verplicht te
beschikken over een klokkenluidersregeling. In maart
2006 is een in opzet eensluidende regeling voor de
sectoren Rijk, politie en Defensie opgenomen in de op
deze sectoren toepasselijke rechtspositieregelingen.
De andere sectoren kennen vergelijkbare regelingen.
Elk van de sectoren heeft dus formeel een eigen
regeling. De regelingen volgen echter grotendeels
hetzelfde stramien. De doelen van de regelingen
laten zich omschrijven als: het intern melden en
opsporen van misstanden bevorderen en ambtelijke
klokkenluiders bescherming bieden. De reikwijdte
van de regelingen is beperkt tot ambtenaren van de
eigen organisatie: zij kunnen of moeten vermoedens
van misstanden melden over de organisatie waarin
zij werkzaam zijn. De definities van misstanden
ontlopen elkaar daarbij niet veel, het moet bijvoorbeeld
gaan om ‘(grove) schendingen van regelgeving
of beleidsregels’, of om ‘een (groot) gevaar voor de
volksgezondheid, de veiligheid of het milieu’.
De meldingsprocedures hebben als uitgangspunt:
eerst intern melden en dan eventueel extern bij een
externe commissie of andere meldinstantie. Intern
melden is in alle regelingen mogelijk bij de leidinggevende
of bij een vertrouwenspersoon integriteit. Anonimiteit
is niet verzekerd. Alleen de regelingen voor
Klokkenluidersregelingen: nuttig maar niet afdoende 39