Het jaarboek integriteit 2010 - BIOS

ALAIN HOEKSTRA, EDGAR KARSSING
MARIjN ZwEEGERS[1]
6
INLEIDING[1]
Het integriteitsbeleid is binnen de overheid
in de afgelopen 15 jaar sterk in ontwikkeling.
Gedurende de eerste periode lag de
nadruk op het formuleren en uitrollen van
allerlei regelingen, codes en maatregelen.
Inmiddels zijn we in een fase aanbeland
waarin wordt onderzocht hoe de implementatie
en werking van die regelingen en
activiteiten verloopt. Het Jaarboek Integriteit
wil een belangrijke bijdrage leveren
aan het nadenken over en de vormgeving
van het integriteitsbeleid. Het boek heeft
een praktische inslag; tegelijkertijd wordt
nadrukkelijk de verbinding gezocht met de
belangrijkste recente wetenschappelijke
inzichten. Op die manier moet het Jaarboek
aantrekkelijk zijn voor iedereen die actief
betrokken is bij het werken aan een integere
overheid. Daarbij denken we in ieder geval
aan integriteitsfunctionarissen, vertrouwenspersonen,
controllers, auditors, HRMers
en managers met de taken of interesse
op het gebied van integriteit. En hoewel
de publieke sector steeds voorop staat, we
menen dat de verschillende bijdragen ook
interessant zijn voor andere sectoren als de
zorg, onderwijs, de financiële wereld en de
bouw. Naast verschillen zijn er natuurlijk
ook een groot aantal overeenkomsten tussen
de verschillende sectoren.
[1] Met dank aan Sacha Spoor voor haar
commentaar op het concept van deze
bijdrage.
In deze inleiding geven we aan wat de lezer
in dit boek kan verwachten. Verschillende auteurs
zijn benaderd om hun visie op integriteit
en integriteitsbeleid te geven. Daarnaast
worden ook vijf ‘best practices’ beschreven
en is een drietal interviews opgenomen. In
paragraaf 3 geven we een overzicht.
Eerst beschrijven we in paragraaf 1 de visie
van vijf experts die vanuit hun verschillende
disciplines hun opvattingen geven over de
huidige stand van zaken èn de toekomst van
het Nederlandse integriteitsbeleid. De experts
die hierop zijn bevraagd zijn Ron Niessen,
Mark Bovens, Leo Huberts, Ronald Jeurissen
en Lucas Lombaers. [2]
In paragraaf 2 bespreken we een fascinerende
stelling van Mark Bovens: ‘Een volledig integere
overheid is uiteindelijk een inflexibele,
inefficiënte en daarmee ook een inhumane
overheid’. [3] Deze stelling vraagt om een weerwoord,
anders zouden we verplicht zijn om op
de cover van dit boek een waarschuwing te
moeten zetten: pas op, integriteitsbeleid kan
meer kapot maken dan je lief is!
[2] we danken Prof. Mr. Ron Niessen (Bijzonder
hoogleraar Ien Dales leerstoel, UvA), Prof.dr.
Marc Bovens (UU), Prof.dr. Leo Huberts (VU),
Prof.dr. Ronald Jeurissen (Nyenrode) en drs.
Lucas Lombaers (directeur van de directie
Arbeidszaken Publieke Sector, BZK) voor hun
medewerking.
[3] M. Bovens (2006), ‘Het ongelijk van Dales. Over
de onbedoelde negatieve effecten van het integriteitsbeleid’,
Bestuurskunde, nr. 1, blz. 64-74.
JAARBOEK INTEGRITEIT 2010