Het jaarboek integriteit 2010 - BIOS

dit boek op zoek naar zijn; een betrouwbare en integere
overheid. Dit geldt voor het toepassen van de regels
en, volgens mij, nog meer om de interpretatie van de
regels en wetten. Integriteit is dan ook essentieel voor
wat ik in dit artikel het gele deel van de overheid heb
genoemd. Dat deel waar ruimte is om te interpreteren
en te beslissen. Daar wil de burger een integere ambtenaar
ontmoeten. Maar ook één die capabel is, goede wil
en intenties heeft en goede resultaten laat zien. Kortom;
een ambtenaar die betrouwbaar is. En dat gaat,
mijns inziens, verder dan integriteit. In het bijzonder
het intentioneel communiceren zou ambtenaren kunnen
helpen hun integriteit te verhogen. Dit schrijf ik
uit ervaring; ik geef heel veel communicatietrainingen
en als één ding wordt vergeten is het wel de intentie
te communiceren. Ik noem dat ‘jezelf ondertitelen’. Het
helpt enorm als niet alleen de regel wordt toegepast,
maar ook wordt uitgelegd waarom die regel zo is en
met welke intentie de ambtenaar doet wat hij doet.
want als je een ding moet doen om de burger (en in
ieder geval mij) op de kast te krijgen is het door te zeggen:
‘ja, zo zijn de regels nou eenmaal’. Het wordt heel
anders als een ambtenaar oprecht luistert, uitleg geeft,
begrip toont en de burger daadwerkelijk het gevoel
geeft dat hij of zij gehoord wordt. want ook de burger
is dan weer te vertrouwen; hij of zij vraagt doorgaans
niet het onmogelijke, maar heeft gewoon een vraag en
wil een fatsoenlijk antwoord. Ook al is dat antwoord
niet waar hij of zij helemaal op had gehoopt.
7. CONCLUSIE
In mijn bijdrage heb ik gesteld dat de wereld van het
organiseren aan het veranderen is. De oude hiërarchische
structuren voldoen niet meer en we moeten toe
naar andere organisatievormen. Ik heb de high-trustorganisatie
geïntroduceerd als een mogelijke nieuwe
organisatievorm. Voor de overheid lijkt de door
Roland Hameeteman genuanceerde vorm goed toepasbaar.
Hij verdeelt organisaties in blauwe en gele gedeelten.
Het blauwe deel is het mechanische deel dat
producten en diensten levert volgens een voorspelbaar
proces en dit deel moet vooral strak geregeld en
georganiseerd worden. Het gele deel is het deel waar
innovatief wordt gewerkt en aanpassingen kunnen
ontstaan en dit deel moet dus veel vrijer worden gelaten.
Regel het blauwe stuk van de organisatie goed
en geef ruimte in het gele deel van de organisatie, is
de kernboodschap van Roland Hameeteman . En juist
in dat gele deel komt integriteit om de hoek kijken.
In het gele deel moeten we kunnen vertrouwen op de
integriteit van de ambtenaren. En meer nog; op hun
betrouwbaarheid. Dat ze doen wat ze zeggen en zeggen
wat ze doen, dat ze van goede wil zijn, capabel
zijn en het waarom achter zaken communiceren. Met
vertrouwen werkt het zo dat je eerst vertrouwen moet
geven, om het vervolgens te krijgen. Mijn aanname
is dat het ook zo met integriteit werkt; eerst zelf
integer zijn en dan komt integriteit terug. Daar ligt
88 JAARBOEK INTEGRITEIT 2010