2003/001

1e graad 17
AV Biologie 1 lestijd 1e jaar en 1 lestijd 2e jaar en wetenschappelijk werk Biologie 1 lestijd 2e jaar
B2
B2
B4
AB24
Specifieke doelstellingen:
de leerlingen
kunnen organen herkennen als
onderdelen van de stelsels: spijsverteringsstelsel,
ademhalingsstelsel,
bloedvatenstelsel, spierstelsel,
beenderstelsel, voortplantingsstelsel,
uitscheidingsstelsel, zenuwstelsel (met
zintuigen), hormonaal stelsel.
kunnen organen en stelsels bij de mens
identificeren.
kunnen aantonen dat alle mensen,
ondanks hun verscheidenheid, tot
dezelfde soort behoren.
aanvaarden dat de individuele
verscheidenheid en de
groepsdiversiteit van de mens niet leidt
tot het bepalen van een rangorde.
Leerinhouden Pedagogisch didactische wenken
2.4 Organen en stelsels van de
mens
spijsverteringsstelsel, ademhalingsstelsel,
bloedvatenstelsel,
spierstelsel, beenderstelsel,
voortplantingsstelsel,
uitscheidingsstelsel, zenuwstelsel
(met zintuigen), hormonaal stelsel.
2.5 Alle mensen behoren tot
dezelfde soort
een bevoegd persoon geslacht. De dissectie van een konijn in één lesuur uitvoeren is
moeilijk. Er kan tijd gespaard worden door de kruissnede van de huid voor de les uit
te voeren en de huid reeds van de onderliggende spieren los te maken. In parallelle
klassen wordt telkens met een nieuw dier gewerkt.
Tijdens de dissectie worden organen en stelsels in situ aangewezen. Als de tijd het
toelaat kan het spijsverteringsstelsel uitvoeriger ontleed worden.
Het tonen van een diareeks, een film of transparanten over een dissectie kan uitstekende
diensten bewijzen, maar zal nooit de ervaring van een echte dissectie
vervangen.
Aan de hand van een model van de menselijke romp met uitneembare delen worden
de organen en stelsels van de mens besproken. Het is nog niet de bedoeling diep in
te gaan op de structuur en de werking van elk stelsel.
Aan de hand van illustraties en/of cijfergegevens kan worden aangetoond dat alle
mensen, zonder uitzondering, volgens hetzelfde plan en uit dezelfde stoffen zijn
opgebouwd. Men kan er op wijzen dat de biologische verschillen die optreden alleen
kleur en vorm beïnvloeden, maar niet de functie van de structuren. Ook blijkt dat
deze verschillen binnen één bevolkingsgroep groter kunnen zijn dan tussen
verschillende bevolkingsgroepen. Deze vaststellingen leiden tot het inzicht dat alle
mensen behoren tot één biologische soort: Homo sapiens sapiens.
Men kan aantonen dat de groepsdiversiteit van de mens voornamelijk gebaseerd is
op één kenmerk: huidskleur. Men kan er dan op wijzen dat andere kenmerken ook
een indeling in groepen mogelijk maken (bijvoorbeeld oogkleur, haarkleur, neusvorm,
lichaamslengte, lichaamsgewicht). Dit maakt duidelijk dat de gangbare indeling in
bevolkingsgroepen arbitrair gebeurd is. Men kan verder ook benadrukken dat als
men alle mensen op alle kenmerken tezelfdertijd onderzoekt, een indeling zelfs
onmogelijk blijkt te zijn.
Met behulp van audiovisueel materiaal, gesprekken of interviews kan men de
leerlingen laten inzien dat individuen verschillen, maar dat basisbehoeften
gelijkwaardig zijn voor alle mensen. Uiterlijke verschillen kunnen onmogelijk leiden tot
een rangorde of hiërarchie.
2.6 Ordening van levende wezens Dit onderwerp wordt het best als klassikale les, met veel aanschouwelijk materiaal,
behandeld De voornaamste criteria waarop de indeling steunt worden benadrukt