2003/001

1e graad 27
AV Biologie 1 lestijd 1e jaar en 1 lestijd 2e jaar en wetenschappelijk werk Biologie 1 lestijd 2e jaar
U
U
U
Specifieke doelstellingen:
de leerlingen
uitleggen.
kunnen de begrippen volkomen en onvolkomen
gedaantewisseling bij insecten
uitleggen
kunnen de betekenis uitleggen van een
uitwendig en een inwendig skelet.
kunnen het verband uitleggen tussen de
aanpassingen van het skelet van
gewervelde dieren en de manier van
voortbewegen op het land, in het water en
in de lucht
Leerinhouden Pedagogisch didactische wenken
4. Volkomen en onvolkomen
gedaantewisseling bij insecten
STRUCTUUR-FUNCTIERELATIES
i.v.m. STEUN EN BEWEGING
1. De betekenis van een uitwendig en
een inwendig skelet
2. Aanpassingen van het skelet van
gewervelde dieren aan de manier van
bewegen op het land, in het water en in
de lucht
planting van de vogels (met de bouw van het ei en de ontwikkeling tot kuiken) kunnen
aan bod komen.
Men wijst erop dat amfibieën wettelijk beschermd zijn en het verboden is ze te
vangen of te doden. Dat geldt dus ook voor kikkerdril en kikkervisjes.
Bij een hardgekookt ei kan men de eierschaal, het schaalvlies, het eiwitvlies, de
luchtkamer, het eiwit en de dooier waarnemen. Bij een rauw ei zijn ook de hagelsnoeren
en de kiemvlek zichtbaar; het dooiervlies is goed te zien als men het doorprikt.
De verschillende stadia in de ontwikkeling van het kippenembryo worden bestudeerd
aan de hand van een macropreparaat, van foto's of van dia’s.
0ok nestbouw, broedzorg, schutkleur van de eieren, nestblijvers en nestvlieders
kunnen hier besproken worden.
Hoewel de voortplanting en ontwikkeling van vissen en reptielen niet uitgebreid
behandeld worden, kan men toch niet nalaten deze in een kort overzicht op te
nemen.
4. Door het observeren van de verschillende stadia van de metamorfose van
een meeltor wordt de volkomen gedaantewisseling (larve ---> pop ---> imago) aangetoond.
Bij wandelende takken, krekels en sprinkhanen kan de onvolkomen gedaantewisseling
(ei ---> nimf ---> imago) met vervellingen worden geobserveerd. Vanzelfsprekend
kan tijdens de excursie de aandacht worden gevestigd op waargenomen
eierpakketjes, maden, rupsen, cocons, vlinders, e.a. Ook opgezet materiaal, film,
dia's e.d.m. zijn geschikte illustratiemiddelen.
Aantal lestijden: 3
1. Het onderscheid en de betekenis zijn gemakkelijk aan te tonen a.d.h.v. het inwendig
geraamte van gewervelde dieren uit de schoolverzameling en aan de hand van het
uitwendig skelet van koralen, weekdieren en geleedpotigen.
Je kan ook wijzen op de aanhechtingsplaats van spieren, op de groeilijnen (bv. op de
schelp van veel weekdieren) en op de vervelling van geleedpotigen. Ook het
inwendig skelet van inktvissen en van zeesterren en het benig pantser van
schildpadden en krokodillen kunnen ter sprake.
2. Door een vergelijkende studie van verschillende geraamten uit de schoolverzameling
komt men tot de aanpassingen aan het skelet i.v.m. de voortbeweging:
− springers (kikker, konijn), lopers (paard, rund), gravers (mol) en kruipers
(hagedis, slang, schildpad) op het land;