2003/001

1e graad 29
AV Biologie 1 lestijd 1e jaar en 1 lestijd 2e jaar en wetenschappelijk werk Biologie 1 lestijd 2e jaar
U
U
U
U
Specifieke doelstellingen:
de leerlingen
kunnen de delen van het blijvend gebit en
van het melkgebit bij de mens aanduiden en
benoemen
kunnen het verband leggen tussen de bouw
van een tand en zijn werking
kunnen het verband leggen tussen de
structuur van het gebit en de aard van het
voedsel bij vleeseters, planteneters, alleseters
en insecteneters.
kunnen met voorbeelden de aanpassingen
bij dieren i.v.m. het opnemen van voedsel,
het vangen, doden en inslikken van
prooien illustreren
Leerinhouden Pedagogisch didactische wenken
STRUCTUUR-FUNCTIERELATIES
i.v.m. DE VOEDING
1. Het blijvend gebit en het melkgebit van
de mens
2. Het gebit van een dier is aangepast
aan de aard van het voedsel: vleeseter,
planteneter (knaagdier, hoefdier),
alleseter, insecteneter
3. Aanpassingen bij dieren i.v.m. het
opnemen van voedsel, het vangen,
doden en inslikken van prooien
− poottypes van insecten (looppoot, zwempoot, graafpoot);
− huidspierzak met borstels van regenwormen;
− zuigvoetjes van zeesterren;
− voet van weekdieren;
− actie-reactiebeweging van kwallen en inktvissen;
− trilhaartjes, zweepharen en schijnvoetjes van protisten..
Aantal lestijden: 3
1. Leerlingen kunnen de vorm van de tandkroon van snijtanden, hoektanden, voorkiezen
en kiezen leren kennen door observatie van hun eigen gebit (spiegeltje).
Telkens wordt de relatie gelegd tussen de structuur en de functie.
Men kan groepswerk organiseren aan de hand van een verzameling tanden,
verkregen bij een tandarts. Het aantal tandwortels van de verschillende
tandsoorten en het aantal knobbels op het kauwvlak van voorkiezen en kiezen
worden tijdens deze observatieoefening afgeleid.
De verschillende tandtypes en het aantal tanden in de boven- en in de onderkaak
worden waargenomen op de schedel van het geraamte of op een gipsafgietsel van
een volledig blijvend gebit.
De samenstelling van het melkgebit en de tandwisseling kunnen via afbeeldingen
verduidelijkt worden. Bij uitgevallen melktanden is goed te zien dat de tandwortel(s)
opgelost werd(en).
Stel tandformules op van een blijvend gebit en van een melkgebit. Wijs op de late
ontwikkeling van de verstandskiezen.
2. Door observatie van het gebit in de schedel van een vleeseter (hond, kat), een
knaagdier (konijn), een hoefdier (paard), een alleseter (varken) en een insecteneter
(mol, vleermuis) worden de kenmerken van de tanden, typisch voor de aard van
het voedsel, benadrukt.
3. Snavels van vogels worden bij voorkeur geobserveerd bij levende dieren.
Eventueel kunnen ook opgezette vogels of een diareeks gebruikt worden.
De snavelvorm van zaadeters, insecteneters, roofvogels, nectarzuigers, eenden,
wulpen, kluten, scholeksters, ooievaars en reigers vertoont een duidelijke
aanpassing.
De bek van een vis, de kop van een slang (vierkantsbeen, vaak giftanden, naar