SQUEEZE OUT - IBR

7. BIJZONDERE VRAGEN
7.1. Grondwettelijk karakter van squeeze out
7.1.1. Problematiek
Als gevolg van twee vragen die gesteld zijn door de Voorzitter van de
Rechtbank van Koophandel te Brussel in het dossier PetroFina, heeft het
Arbitragehof op 14 mei 2003 een belangrijk arrest geveld waarbij het
grondwettelijk karakter van de “squeeze out” wordt bevestigd.
De vraag of artikel 513 van het Wetboek van vennootschappen, dat de
“squeeze out” organiseert, conform de artikelen 10 en 11 van de Grondwet is,
omvatte, aldus de Voorzitter van de Rechtbank, twee aspecten:
− enerzijds bestaat er een verschillend stelsel tussen aandeelhouders van een
openbare vennootschap en die van een privé-vennootschap; de
aandeelhouders van die laatste, die een uitkoopbod ontvangen, mogen
weigeren hun aandelen te verkopen (die desgevallend van rechtswege
worden omgezet in nominatieve effecten), terwijl aandeelhouders van de
eerste dat recht niet hebben;
− anderzijds bestaat er zowel voor de openbare vennootschappen als voor
de privé-vennootschappen een verschillend stelsel tussen
minderheidsaandeelhouders (die ten minste 5 % van de aandelen in
omloop in handen hebben) en de meerderheidsaandeelhouders (die alleen
of samen met anderen 95 % of meer van de aandelen in omloop in handen
hebben), aangezien de eersten niet over het recht beschikken de tweede
onvoorwaardelijk te verplichten hun effecten te kopen (“sell out” of
“reverse squeeze out” procedure; over dit begrip cf. infra 7.2.).
Bovendien kwam de grondwettelijkheid van de squeeze out eveneens ter
sprake bij artikel 16 van de Grondwet (waarvan het Arbitragehof in principe
geen schendingen hoeft te onderzoeken) waar volgens sommigen de squeeze
out-procedure een “onteigening van privaatnut” zou vormen.
Hoewel het arrest zich uitspreekt in het voordeel van het grondwettelijk
karakter, lijkt het interessant om de voornaamste aspecten terzake te
overlopen.
7.1.2. Wat het onderscheid betreft tussen het stelsel dat van toepassing is op
openbare vennootschappen en het stelsel van toepassing op privévennootschappen
48