Betekent winstrecht ook recht op winst? - Stibbe

B. Bier
aandeelhouder, die zelf niet het dividendbeleid kan bepalen, meent dat
het uitgekeerde dividend te weinig is. Zoals hiervoor beschreven, zou de
aandeelhouder indien hij een voldoende percentage van het geplaatst
kapitaal bezit, een enquêteprocedure kunnen starten, of indien dat niet tot
de mogelijkheden behoort, de rechter kunnen verzoeken, om het besluit
op grond van het bepaalde in art. 2:15 lid 1 sub b BW te vernietigen omdat
hij meent dat bij het vaststellen van het dividendbeleid te weinig rekening
is gehouden met zijn positie als minderheidsaandeelhouder
78 en daarmee
het besluit om een bepaald gedeelte van de winst te reserveren, in strijd is
met de redelijkheid en billijkheid van art. 2:8 BW. Hoe verloopt de zaak?
Het bestuur zal, ervan uitgaande dat het dividendbeleid door het
bestuur wordt gesteund, de rechter voorhouden dat het dividend gezien
de bedrijfseconomische situatie waar de vennootschap zich in bevindt wel
redelijk is en het zal de rechter voorrekenen dat het bedrag gereserveerd
wordt om de vennootschap te voorzien van het noodzakelijk eigen vermogen,
mede in het licht van de strategie op lange termijn. De aandeelhouder zal
aanvoeren dat het bestuur geen reële, al dan niet bedrijfseconomische,
redenen heeft om een dergelijk noodzakelijk eigen vermogen aan te houden,
dan wel zal hij in ieder geval moeten aangeven waarom, gezien de positie van
de vennootschap, dit dividendbeleid ten opzichte van de aandeelhouder in
strijd met de redelijkheid en billijkheid is.
79
Het zal voor een rechter niet altijd eenvoudig zijn om bij een grote,
complexe vennootschap te beoordelen of het bestuur wel in redelijkheid
dat noodzakelijk eigen vermogen voor die vennootschap mag aanhouden
en of bijvoorbeeld in het kader daarvan de vennootschap een dividend
betaalt dat, gezien de branche waarin de vennootschap opereert en de
78 Of waarbij wel wordt uitgekeerd op de preferente aandelen (gehouden door de
meerderheidsaandeelhouder), maar niet op de gewone aandelen (gehouden door
de minderheidsaandeelhouder, zie Rechtbank Leeuwarden van 25 augustus 2010,
UN BN5188 (ABS Steigerbouw BV).
79 Zie Rb. Amsterdam 1 september 2010, lOR 2010/303 m.nt. J.J. Kuster (VEB/KLM),
waarbij een groep minderheidsaandeelhouders van mening was dat zij substanti
eel te weinig dividend ontvingen en vernietiging van het dividendbesluit vorder
den. De rechtbank oordeelde onder andere dat het dividendbesluit de toets van de
maatstaf van art. 2:8 BW kon doorstaan en wees daarmee de eis tot vernietiging af.
Verder oordeelde de rechtbank dat de vaststelling van het (in de ogen van de
minderheidsaandeelhouders te) restrictieve dividendbeleid gerechtvaardigd werd
door het vennootschappelijk belang van KLM. In het bijzonder merkte de recht
bank op dat een voorzichtig dividendbeleid over het algemeen te verkiezen valt
boven een risicodividendbeleid, zeker bij een bedrjfssector waar resultaten op
korte termijn drastisch kunnen verslechteren. Zie voor een verdere bespreking van
deze uitspraak mijn rechtspraakbijdrage in Ondernemingsrecht 2011/1.
200