Betekent winstrecht ook recht op winst? - Stibbe

Hoofdstuk 6/Betekent winsfrecht ook recht op winst?
economische situatie op dat moment, erg afwijkend is van andere verge
lijkbare vennootschappen.
Stel dat de rechter toch tot het oordeel komt dat het dividend te laag
is en met het reserveringsbesluit de normen van art. 2:8 BW jegens de
aandeelhouder geschonden zijn, dan zal het besluit tot reservering ver
nietigd worden. Maar afhankelijk van de relevante statutaire bepaling,
hoeft dat niet te betekenen dat de aandeelhouder daar veel mee opschiet.
De vernietiging van het besluit tot reservering hoeft niet automatisch tot
uitkering van alle winst leiden. Dat laatste is waarschijnlijk ook niet de
bedoeling van de aandeelhouder geweest.
Mag de rechter in een situatie als hiervoor omschreven ook een
ander “redelijk” dividend vaststellen? Die vraag kwam aan de orde in de
zaak Uniwest Group BV en werd door Hof Arnhem bevestigend beant
woord. 80 De grond waarop de rechter deze uitspraak kan doen komt
feitelijk neer op een soort toepassing van art. 3:300 BW. Na honorering van
een vordering van een rechthebbende, kan, bij strikte toepassing van dat
artikel, een uitspraak van de rechter in de plaats treden van een rechtshandeling
van een ander tot het verrichten waarvan die ander gehouden is
jegens de rechthebbende. In het geval van de bepaling van een redelijk
dividend door de rechter komt de uitspraak van de rechter in plaats van
het besluit van het daartoe bevoegde orgaan. 81 Ik ben maar ten dele
enthousiast over deze mogelijkheid, namelijk alleen als het gaat om een
vernietigd besluit van de algemene vergadering tot reservering van winst,
maar minder als het gaat om een besluit tot reservering genomen door het
bestuur. Hoewel uiteraard ook dan de norm van art. 2:8 BW in acht
genomen moet worden, bestaat toch de kans dat de rechter teveel op de
stoel van het bestuur gaat zitten indien hij bepaalt dat het ook wel in orde
is om hoger bedrag uit te keren, wat neerkomt op een besluit om een lager
bedrag te reserveren. Ik kan mij in zo’n geval eerder voorstellen dat de
rechter aan het bestuur de opdracht geeft om een nieuw voorstel tot
reservering te doen, gemotiveerd en wel, welk voorstel na goedkeuring
van de rechter in de plaats treedt van het eerder vernietigde besluit.
80 Hof Arnhem 26 mei 1992, Nl 1993, 182, m.nt. Ma, P. van Schilfgaarde; Van der
Heijden/Van der Grinten 1992, nr. 224.1. Overigens was de motivering van het
Hof m.i. niet geheel juist. Het Hof stelde namelijk dat op grond van de wet de
vennootschap de verplichting heeft de winst uit te keren. Zoals hiervoor behandeld
hoeft dat niet altijd het geval te zijn.
81 Zie voor het in de plaats stellen van een besluit door een rechterlijke uitspraak ook
HR 29 november 1996, NJ 1997, 345.
201