Nummer 3/2006 (.pdf) - FOD Sociale Zekerheid

BELGISCH TIJDSCHRIFT VOOR SOCIALE ZEKERHEID - 3e TRIMESTER 2006woordelijkheid te nemen om deze risico’s te voorkomen (zie het klassieke probleemvan het morele risico, Stiglitz 1983, Barr 1992). Zwakke schoolresultaten bijvoorbeeldleveren een laag scholingsniveau op, wat de werkloosheid in de hand werkt.Een ongezonde levensstijl kan leiden tot fysieke en psychologische schade enbijgevolg tot gezondheidskosten. Nalaten om inspanningen te leveren voor opleidingkan voor bedrijven leiden tot minder economische groei en zelfs tot faillissement.Het ethische principe dat individuen aansprakelijk moeten worden gesteldvoor de gevolgen van ‘onverantwoord’ gedrag, wordt algemeen aanvaard (Schmid &Schömann, 2003, p. 11). We kunnen over de grenzen van die zelfverantwoordelijkheidredetwisten. De literatuur over de impact van de sociale afkomst en de sociale stratificatie(Goldthorpe, 2002), alsook de literatuur over de impact van genetischeafdrukken (Fisher, 1999) wijzen op de grenzen aan zelfverantwoordelijkheid. Dithoudt evenwel niet in dat mensen zelf geen verantwoordelijkheid kunnen nemen.Onder druk van financiële beperkingen verschuift het debat over de toekomst vande sociale bescherming meer in de richting van zelfverantwoordelijkheid.Loopbaanonderbrekingen zijn in zekere mate teweeggebrachte risico’s. Mensennemen zelf de beslissing om het werk te onderbreken ten voordele van niet-marktarbeid.Bovendien leveren activiteiten zoals zorg en studie privé heel wat resultaat opvoor personen die een loopbaanonderbreking nemen. Zorg kan ouders en kinderenbuitengewoon gelukkig maken. Waarom zouden andere hard werkende mensen danvoor dat geluk moeten betalen? Opleiding is een persoonlijke investering inmenselijk kapitaal en uit onderzoek blijkt dat de opbrengst van opleidingen groot is;denk maar aan hogere lonen en betere loopbanen (OESO, 2004). Waarom zoudende enen dan moeten betalen voor de opleidingskansen van de anderen?2. BELGISCHE VERLOFSTELSELS: EEN GEVALSANALYSE2.1. DE INSTITUTIONELE STRUCTUUR VAN DE BELGISCHE VERLOFSTELSELSBelgië kan bogen op een lange traditie van betaalde verlofregelingen. In Belgiëhebben werknemers het recht om van verschillende verlofformules gebruik temaken. Deze worden gekenmerkt door uiteenlopende voorwaarden, toepassingscriteriaen institutionele structuren. België en de Scandinavische landen zijn voorlopersop het vlak van ontwikkeling van verlofregelingen. Het eerste loopbaanonderbrekingsstelselging in België reeds in 1985 van start. Het Belgische beleid inzakeverlofstelsels is een goed voorbeeld van gemeenschappelijk risicobeheer door deregering en de sociale partners op verschillende beleidsniveaus.De institutionele kenmerken van de Belgische verlofregelingen kunnen als volgtworden omschreven:372