JST 1 M TT WM

OVER HE ZONDE EN DE GENOEGDOENING;. 265Heeft hij den weg gebaand om van de ftraffen der zondente handelen, hij zal dat doen, en, naar het ons voorkomt,niet ongelukkig. Hij befchrijft de ftraffen als onheilen, diede Wetgeever dreigt, den overtreeder van zijne -wet te zullenaandoen. Wij ftemmen volkomen met den Schrijverin, dat de Godlijke ftraffen boven die der menfchen veelvooruit hebben, en dat tot de zekerheid der ftraffen behoort,O de onvergeeflijkheid der jjraffe, en 2) de onmogelijkheidom de zonden te pleegen, zonder ontdekt te worden, of zonder zich met geweld aan de flrajfe te onttrekken?Zou hij ook te bekrompen denken over het oogmerkder ftraffen tot affchrik van de zonde? Zou men, indetijdelijke ftraffe'n, hier bij de verbetering van den zondaarniet mopen voegen? De Schtijver verklaart zich voor datdenkbeeld; hoe zeer hij vast houdt uit wijsgeerige beginzels,dat de zonde onvergeevelijkis, dat is, dat God geenezonden ongeftraft wil laaten pleegen; zoo verklaart hij, datde Godlijke ftraffen, of tuchtigingen in dit leven op hetoop hebben de verbetering van den geenen die ze lijdt, enden affchrik van die zonden bij hen , die ze aanfebouwen.—' Opmerkelijk zijn zijne aanmerkingen over de vraagof 'er verbeterende ftraffen in de andere waereld zullenzijn? Wij wijzen onze Leezers tot het Werk zelf.Het is bekend, hoe men bij veele Wijsgeeren en Godgeleerdennog denkt, dat de genoegzaame reden, welke deWolfiaanfche Wijsbegeerte voorftaat, de zedelijkheid envrijheid der daaden benadeelen zoude; vooral redeneertmen hier tegen uit de ftraffen op deeze wijze: „ All_ebefluiten en daaden der menfchen hebben haare reden ; zijkunnen even zoo min van hun veranderd worden, als debeweegingen van een werktuig door het werktuig zeiven.Het rijk der Geesten is even zoo wel een uurwerk als delighaamlijke waereld; alleenlijk met dat onderfcheid, dathet uurwerk der lighaamlijke waereld naar werktuiglijkewetten gaat, en dit uurwerk der geesten door voorftellin-«ren van goed en kwaad gedreeven wordt. Zoo min nu,als ik een horologie kan ftraffen, om dat het niet goedloopt, zoo min kan ook de overtreeder van de wet daaromgeftraft worden, dat hij kwaalijkhandelt."Hier op antwoordt de Heer MiCHAëLis: „ Wanneerik ook toeftera, dat de befluiten en daaden der menfchenvan dien zelfden aart zijn, als de beweegingen van een uurwerk;dan heeft immers de kunfter.aar de vrijheid, om degebreken van een uurwerk te verbeteren, en even dit rechtSzal