Zicht op kwetsbaarheid

106
Zicht op kwetsbaarheid
die speelt bij de groepen die geplaatst zijn in deze categorie is of waakzaamheid geboden is op eventuele
signalen van mensenhandel.
Uit de verkennende analyses blijkt dat momenteel twee groepen in deze categorie vallen. De eerste
groep betreft kinderen die leiden aan de eetstoornis anorexia nervosa. Deze groep kent een lage kwetsbaarheid.
Alleen de meisjes die zich online begeven en op zoek gaan naar gelijkgestemden kennen
mogelijk een grotere kwetsbaarheid om slachtoffer te worden van mensenhandel. Verder blijkt uit de
eerste verkenning dat er maar hele lichte signalen zijn dat mensenhandelaren (onder de naam ‘pro-ana
coaches’) zich richten op deze groep. Als er al signalen zijn dan wijzen deze sterker richting seksueel
geweld. Het is evenwel niet onverstandig om professionals die werken met deze groep alert te maken
op mogelijke signalen van seksueel geweld en mensenhandel.
De tweede groep betreft de kinderen die zich (willen) voegen bij ISIS. Voor zowel jongens als meisjes
geldt dat er op dit moment onvoldoende empirisch onderzoek bestaat waaruit blijkt dat zij een grote
kwetsbaarheid kennen voor mensenhandel noch is gebleken dat ronselaars zich actief richten op deze
groep met het oogmerk hen uit te buiten. Niettemin komt uit verkennende onderzoeken en uit mediaberichten
naar voren dat een deel van de kinderen die van plan is om uit te reizen dan wel afgereisd is
naar ISIS, mogelijk gerekruteerd zijn door een derde waarbij gebruik is gemaakt van technieken die in
grote mate overeen lijken te komen met methoden die mensenhandelaren gebruiken om slachtoffers
in een situatie van uitbuiting te brengen en te behouden. Hierbij kan gedacht worden aan het proces
van isolatie, het creëren van een afhankelijkheidspositie én het gebruik van misleiding. Op basis van
deze eerste verkenning is echter niet gebleken dat ronselaars voor ISIS ook daadwerkelijk het oogmerk
hebben jongeren uit te buiten, waardoor er voor is gekozen deze groep te plaatsen in de categorie waakzaamheid.
Het ligt het meest voor de hand dat professionals die werken met deze jongeren alert blijven
op eventuele signalen van mensenhandel alsook bij jongeren die terugkeren uit Syrië en/of Irak.
6.5 Blik vooruit
In deze eerste verkenning is meer zicht verkregen op de vraag in hoeverre de zeven groepen kinderen
kwetsbaar zijn voor mensenhandel en ook daadwerkelijk slachtoffer worden. Hier moet ook in de toekomst
mee door worden gegaan en moet er een open blik zijn voor nieuwe kwetsbare groepen. Het is
immers gebleken dat mensenhandelaren inventief zijn en niet schuwen nieuwe kwetsbare groepen uit
te buiten als dat geld oplevert. Het is daarom van belang om bekende fenomenen die mogelijke relaties
met mensenhandel hebben ook vanuit het mensenhandelperspectief te beschouwen en oog te houden
voor nieuwe fenomenen die mogelijk verband kunnen houden met uitbuiting. Daar ligt een brede verantwoordelijkheid
voor eenieder die bij de aanpak van mensenhandel betrokken is. Onderzoekers. Politie
en OM. NGO’s. Gemeenten, wijkteams, hulpverleners. Rechters. Zij zijn alle doorslaggevend in de
aanpak van mensenhandel. Als bij hen de alertheid aanwezig is dat mensenhandel zich in vele vormen
en gedaanten kan voordoen, dan kan effectief een vuist worden gemaakt tegen mensenhandel. Daar ligt
een grote uitdaging voor de toekomst.