Zicht op kwetsbaarheid

72
Zicht op kwetsbaarheid
4.1.2 Aard en omvang van de problematiek in Nederland
4.1.2.1 Achtergrond en kwetsbaarheid Roma-gemeenschap in Nederland
Er bestaan geen eenduidige cijfers over het aantal Roma dat in Nederland gevestigd is. 14 De Roma-populatie
in Nederland groeit snel en circa de helft is jonger dan achttien jaar. 15 Uit diverse onderzoeken komt
een aantal factoren naar voren dat een deel van de Roma-gemeenschap kwetsbaar lijkt te maken binnen
de Nederlandse samenleving. Zo blijkt uit onderzoek van Movisie dat armoede relatief vaak voorkomt
onder Roma-families in Nederland. 16 Als verklaring wordt aangedragen dat het hebben van een reguliere
baan minder gebruikelijk is onder deze groep en dat veelal een terughoudende houding wordt
ingenomen ten opzichte van loondienst. Tevens speelt discriminatie vanuit de arbeidsmarkt jegens
Roma een rol en geven Roma aan dat hun achtergrond een grote belemmering vormt in het vinden van
een reguliere baan. 17 Onder sommige families lijkt criminaliteit – met name winkeldiefstal, oplichting
en illegale handel – vaker voor te komen. 18 Ook kan de situatie van armoede ertoe leiden dat vanuit de
familie op vrouwen en kinderen druk wordt gezet om aan het inkomen bij te dragen, wat de kans vergroot
dat zij in een uitbuitingsituatie terecht komen. 19 Ook de onderwijsparticipatie onder de Romabevolking
in Nederland baart zorgen. Uit onderzoek van het Trimbos Instituut 20 komt naar voren dat
veel kinderen uit Roma-families een taal- en ontwikkelingsachterstand hebben, hetgeen zich vertaalt in
lagere schoolresultaten. Gesteld wordt dan ook dat Roma-kinderen op de basisschool, en mogelijk ook
op het voortgezet onderwijs, minder weerbaar lijken te zijn en ‘meer last [hebben] van gevoelens van
onzekerheid, faalangst, laag zelfvertrouwen en laag zelfbeeld’. 21 Ander onderzoek laat zien dat relatief
veel Roma-jongeren voortijdig de middelbare school verlaten, met als reden dat jongens geen perspectief
zien op de arbeidsmarkt en meisjes zich voorbereiden op hun rol van huisvrouw. 22 Schooluitval bij
meisjes hangt mogelijk ook samen met het hoge aantal tienerzwangerschappen dat zich onder deze
groep voordoet. 23 Het voortijdig staken van onderwijs draagt er mogelijk ook aan bij dat de situatie van
relatieve armoede waarin veel Roma-families zich bevinden niet doorbroken wordt. 24
4.1.2.2 Mensenhandel en aanverwante fenomenen binnen de Roma-families in Nederland
Hierboven is beschreven dat Roma-kinderen kwetsbaar kunnen zijn op meerdere fronten. De afgelopen
jaren is duidelijk geworden dat deze kinderen ook slachtoffer zijn geworden van mensenhandel. Meer
in het bijzonder gaat het dan om mensenhandel met het oogmerk van criminele uitbuiting, waarbij
kinderen worden aangezet tot het plegen van strafbare feiten. Naast de criminele uitbuiting is binnen
14 Zie daarover Jorna, 2013: p. 96.
15 Dokters van de Wereld, 2009.
16 Movisie, 2013: p. 31. Eenzelfde beeld komt naar voren in Sollie et al. 2013.
17 In het geval van staatloze Roma geldt dat zij veelal niet kunnen werken, doordat zij niet beschikken over een verblijfsvergunning.
Daarnaast hebben zij door hun staatloosheid vaak geen recht op sociale voorzieningen, hetgeen
hun situatie nog moeilijker maakt (Dokters van de Wereld, 2009: §4.3).
18 Movisie, 2013: p. 48.
19 Centrum Kinderhandel en Mensenhandel/Terre des Hommes, 2014: p. 8.
20 Trimbos-instituut, 2012.
21 Ibid: p. 9.
22 Movisie, 2013: p. 25; Sollie et al. 2013: p. 51. Het Trimbos-instituut signaleert wel een stijging in het aantal jongeren
dat hun middelbare schoolopleiding afmaakt, maar dit betreft vaak de praktijkschool of het vmbo, waardoor zij
alsnog geen startkwalificatie hebben (Trimbos-instituut, 2012: p. 7)
23 Movisie, 2013: p. 43; Trimbos-instituut, 2012.
24 Sollie et al. 2013: p. 85.