Zicht op kwetsbaarheid

18
Zicht op kwetsbaarheid
2.1 Inleiding
Kinderen zijn kwetsbaar voor mensenhandel. 1 Echter, een klein gedeelte wordt ook daadwerkelijk slachtoffer.
Welke groepen meer risico lopen dan andere, is al geruime tijd onderwerp van onderzoek. 2 Het
huidige onderzoek ten aanzien van binnenlandse mensenhandel richt zich voornamelijk op kwetsbare
factoren voor seksuele uitbuiting, de relatie tussen slachtoffer en dader en de (persoons)kenmerken van
het slachtoffer en de dader. Hoewel het onderzoek naar factoren die kinderen kwetsbaar maken voor
seksuele uitbuiting zich in een beginstadium bevindt, komt daar door de jaren heen steeds meer zicht
op. Zo blijken bijvoorbeeld kinderen die misbruikt, gepest dan wel verwaarloosd zijn een groter risico te
lopen om slachtoffer te worden. 3 Hetzelfde geldt voor kinderen die licht verstandelijk beperkt zijn. 4 Dit
zijn zogeheten risicofactoren. Wanneer een kind voldoet aan (één van) de risicofactoren betekent het niet
dat hij/zij ook slachtoffer wordt van mensenhandel. 5 Dat zou te kort door de bocht zijn. Toch is kennis
hierover van belang, zodat beter ingezet kan worden op preventie. Zo weten instellingen in Nederland
die werken met licht verstandelijk beperkte jongeren dat ze extra waakzaam moeten zijn op signalen van
mensenhandel én dat ze moeten weten wat te doen als ze vermoedens hebben. Kortom, kennis over
kwetsbaarheid geeft de mogelijkheid om preventieprogramma’s en bescherming in te richten. 6
Om de groep kinderen beter in kaart te krijgen, wordt eerst een blik geworpen op de cijfers. In 2014
zijn er 1.561 mogelijke slachtoffers gemeld bij het Coördinatiecentrum mensenhandel (CoMensha),
daarvan zijn er 283 minderjarig en deze groep bestaat voor een groot deel uit Nederlandse meisjes. 7 Over
de periode 2008 – 2012 is door de Nationaal Rapporteur ook gekeken in welke sector minderjarigen zijn
uitgebuit. Uit de meldingen die bij CoMensha over deze jaren zijn binnengekomen blijkt dat over de
periode 2008 – 2012 58% seksueel is uitgebuit en daarnaast 27% (nog) niet heeft gewerkt. 8 Dit is echter
niet verder uitgesplitst naar nationaliteit.
Wanneer het gaat om binnenlandse mensenhandel, gaan de laatste jaren de zorgen met name uit
naar Nederlandse meisjes die seksueel uitgebuit worden. Het is dan ook niet opmerkelijk dat naar deze
groep het nodige onderzoek is verricht. In deze onderzoeken is met name gekeken naar de loverboymethodiek,
een methode waarbij Nederlandse meisjes door jongens onder het mom van een liefdesrelatie
worden gemanipuleerd om voor hen geld te verdienen door seksuele handelingen te verrichten met
klanten tegen betaling. 9 In de verkennende analyse van de twee groepen die in dit hoofdstuk besproken
worden is een andere benadering gekozen en wordt niet de methodiek van de mensenhandelaar cen-
1 Europese Commissie, 2015.
2 Ibid.
3 Van Dijke et al. 2012; Europese Commissie, 2015; Reid en Piquero, 2014; Reid, 2014; Reid, 2012; Reid, 2011; Estes en
Weiner, 2005; Tyler et al. 2001; Klatt et al. 2014.
4 Reid et al. 2015; Van Dijke et al. 2012; Verwijs et al. 2011. Zie ook de EO-uitzending van 3 oktober 2015, beschikbaar
op http://visuals.eo.nl/zwakbegaafde-meiden-in-instelling-geronseld-voor-prostitutie/, geraadpleegd op 9 november
2015.
5 De Europese Commissie zegt hierover het volgende: ‘The analysis of risk and resilience factors revealed that the extent to which
a child is vulnerable to trafficking is only rarely determined by one particular factor. Rather, children are usually exposed to a combination
of circumstances which result in them becoming victims of trafficking. It should be noted that the factors alone do not cause trafficking.
Trafficking happens because of the demand for the services of the victims and the goods produced through their exploitation, generating
huge profits’ (Europese Commissie, 2015: p. 8).
6 Europese Commissie, 2015.
7 Nationaal Rapporteur, 2014a: tabel 5.1 en 7.1.
8 Ibid: tabel B4.1.21.
9 Zie onder meer Nationaal Rapporteur, 2009; Nationaal Rapporteur, 2013; Verwijs et al. 2011; Van Dijke et al. 2012.