In hierdie uitgawe

Die stryd om grond duur voort
“National sovereignty is defined in terms of land.”
Hierdie kort sin uit die aanvangsparagraaf van die Groenskrif op
Grondhervorming som – heel veelseggend – die onderliggende
filosofie van die regering se grondhervormingsagenda op. Nasionale
soewereiniteit word deur grondbesit bepaal – so glo die ANC – maar
nie net die ANC nie. Ironies genoeg, is hierdie begrip ook ‟n
onderliggende uitgangspunt van volkstaat-ideale. Wyle Prof.
Carel Boshoff het tereg op sy tyd gesê “die grondvraag is die grondvraag”. Op ‟n verrassende
manier stem Afrikaniste en Afrikanernasionaliste dus saam oor die belang van grondbesit vir die
toekomstige gang van die politiek. Vir beide is grond nie net ‟n kommoditeit of ‟n produksiefaktor
nie, maar ‟n bepalende faktor vir die toekomstige magsverhoudinge in Suid-Afrika. Afrikaners het
175 jaar gelede op soek na vryheid – en grond – die binneland ingetrek. Die stryd om grond en
gepaardgaande botsings op die Kaapse oosgrens en die inkonsekwente hantering van die
grondvraagstuk deur die Britse koloniale bewind was immers ‟n vername rede vir die Groot
Trek.Grond was ook die onderwerp van die traktaat tussen Piet Retief en die Zoeloekoning
Dingaan wat onderteken is kort voordat Retief en sy geselskap uitgemoor is. Sedertdien was die
struwelinge – maar ook die skikkings – tussen Afrikaners en plaaslike inboorlingstamme telkens
deur grondgeskille geïnspireer. Die stryd om grond in Suid-Afrika het egter tot dusvêr onbeslis
gebly. In 1913 en weer in 1936 het Gen. JBM Hertzog gepoog om swart grondbesit en
grondbestuur in Suid-Afrika te kodifiseer. Onder leiding van Dr. HF Verwoerd is sedert 1948 –
1966 gepoog om die sogenaamde trust-gebiede of reservate soos dit voorheen bekend gestaan
het, met staatkundige gesag van selfregering en uiteindelik onafhanklikheid te beklee. Maar die
idee van afsonderlike vryheid vir swart volkere het nie op die lange duur aanklank gevind by die
agitators vir een-mens-een-stem regering in Suid-Afrika nie. Deeglik bewus van die getalleoorwig
van swart Suid-Afrikaners, het ANC- en PAC-leiers deurgaans aangedring op Suid-Afrika
as een onverdeelde land en die samevoeging van die verskillende volkere van die land tot een
sogenaamd verenigde nasie.Vandag is Suid-Afrika inderdaad „n onverdeelde land. Die
bewindhebbers kies gerieflikheidshalwe om daarop te hamer dat slegs 13% van die land se
grond in swart besit is. Hierdie syfer dateer terug na die 1936-syfers van Gen. Hertzog en neem
nie in ag dat miljoene hektaar grond in staatsbesit is, of in besit is van swart bemagtigde
maatskappye, of sedert 1998 aan swart grondeisers-gemeenskappe oorgedra is nie.Die proses
van grondherverdeling wat in 1998 begin is, sal onthou word as een van die mees kosteondoeltreffende
oefeninge wat ‟n regering nog aangepak het. Trouens, as al die geld wat die
afgelope 13 jaar deur die staat spandeer is aan sy begroting vir grondhervorming, bymekaargetel
word, kon al die geëiste grond reeds teen markprys aangekoop en oorgedra gewees het. Maar
die geld het in ‟n bodemlose put van burokrasie, korrupsie en blote oneffektiwiteit beland.
Telkens soek die huidige bewind die medisyne vir sy eie ondoeltreffendheid op die verkeerde
plek. Dit is asof „n selfgeskepte mislukking gebruik word om die weg te berei vir ‟n meer
sosialistiese agenda. ‟n Groenskrif vir grondhervorming is onlangs gepubliseer en die publiek het
tyd gehad tot die einde Desember 2011 om kommentaar daarop te lewer. In die
aanvangsparagraaf van die groenskrif word veelseggend verklaar: “Even without it being
enshrined in the country‟s supreme law, the Constitution, land is a national asset.”
• Die groenskrif voorsien dus dat grond (net soos minerale en water) ‟n “nasionale bate is”;
• Daar word voorsien dat private eiendomsreg voortaan bloot “vrypag” gaan wees;
• Staatsgrond sal nie meer in private besit oorgedra word nie, maar slegs by wyse van “huurpag”
aan individue en gemeenskappe beskikbaar gestel word;
• Streng beperkings sal geplaas word op die regte van buitelanders op Suid-Afrikaanse grond; en
• ‟n Onheilspellende nuwe burokratiese struktuur, die “Grondbestuurs-kommissie”, word in die
vooruitsig gestel.
Die kommissie sal uitgebreide magte hê om titelaktes te verifieer en selfs nietig te verklaar; om
enige grondeienaar te dagvaar om verantwoording te doen oor die gebruik van sy grond en om
grond wat na sy oordeel op ‟n korrupte of bedrieglike wyse verkry is, namens die staat te
konfiskeer.2012 sal dus die jaar wees waarin Suid-Afrika hierdie ingrypende inbreuke in die land
se beproefde stelsel van eiendomsreg moet oorweeg en afweer. Grondeienaars sal hulle moet
voorberei op aktiewe openbare deelname oor die groenskrif – en die witskrif wat nou in die
vooruitsig gestel word – en die burgerlike samelewing sal homself moet voorberei op die moeder
van alle regstryde om eiendomsreg in stand te hou. Die eerste toets vir hierdie regstryd sal die
appèlhof en die grondwethof se hantering van die minerale onteiningsaak van die landbougroep
AgriSA wees. Indien die regering slaag met sy argument dat hy nie die houers van minerale regte
hoef te vergoed vir die onteiening van alle minerale regte nie sal die tafel gedek wees vir ‟n
soortgelyke hantering van eiendomsreg op grond. Hoe dit ookal sy – die vraag na grond en meer
bepaald die politieke en privaatbeheer oor grond sal nie net in 2012 nie maar ook in die jare wat
kom, die grondvraagstuk van die Afrikaner en Suid-Afrika se toekoms wees. (Willie Spies )
10
Transhex: SANITY OR
INSANITY
It is said that the definition of insanity is to do
the same thing over and over again expecting
different results. This principle also applies to
our business. If we want to be the best at what
we do then what we did in the past will not
necessary produce the results that we want in
the future.
How do we do things differently to get the
results that we want? Well it is all about
thinking about the way we think. We need to
constantly challenge our thinking by asking
questions. Questions like: What can I do
differently to improve the situation or process?
Is there a better or faster way of getting the
results I want? Do I need to change my attitude
in order to influence other people‟s attitudes?
How can I make my environment safer for me
and my fellow employees?
Before we act or do anything we can also ask:
What are the possible consequences of my
actions? Will I endanger my life or anybody
else‟s life? Is what I am doing legal? Is what I
am about to do in the best interest of the
Company or am I doing it for my own reasons?
By using this technique we will ensure that
there is constant improvement and change in
what we do and how we do things and this is
where we want to be. As soon as we have
reached this level we can expect different and
better results from our actions.
Traditionally people who talked to themselves
were considered in-sane; I challenge you to be
sane by doing an insane thing.
Ask yourself questions every day and expect
different results. (Stan Turketti)
Use what talents you
possess: the woods
would be very silent
if no birds sang
there except those
that sang 10 best.
11 10