Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Verband tussen klimaat,<br />
oorloë<br />
Londen – Oorloë en burgerlike konflik is twee keer<br />
meer geneig om plaas te vind tydens jare waarin<br />
El Niño-klimaatstoestande voorkom, het „n studie<br />
bevind.<br />
Die natuurlike weerverskynsel, wat temperature<br />
laat styg en reënval laat daal, kom elke drie tot<br />
sewe jaar oor „n groot deel van die wêreld voor.<br />
Die Amerikaanse navorsers het bevind die<br />
verskynsel verdubbel die kans op burgeroorloë in<br />
verskeie tropiese lande.<br />
Hul navorsing is in die joernaal Nature gepubliseer<br />
en is die eerste om „n verband tussen die stabiliteit<br />
van moderne samelewings en die klimaat te<br />
probeer vind.<br />
“As daar ongelykheid in die samelewing is, as daar<br />
onderliggende wrywing is, is dit moontlik die<br />
klimaat gee die uitklophou,” het die hoofnavorser<br />
Solomon Hsiang gesê.<br />
Die navorsers meen El Niño kan in die laaste<br />
halfeeu vir tot „n vyfde van die wêreld se konflik<br />
verantwoordelik wees.<br />
I Believe...<br />
That just because two people argue<br />
it doesn't mean they don't love each<br />
other.<br />
And just because they don't argue,<br />
it doesn't mean they do love each other.<br />
Facebook : Namaqualand-info /<br />
of : www.namaqualand-info.co.za<br />
'Urine is goed vir kweek<br />
van groente'<br />
Johannesburg. – Australiese wetenskaplikes het<br />
met ‟n veldtog begin om mense ter wille van<br />
voedselsekerheid en skoon waterbronne te oorreed<br />
om hul urine te herwin en hul groentetuine<br />
daarmee te bemes. Die wetenskaplikes by die<br />
<strong>In</strong>stituut vir ‟n Volhoubare Toekoms by die Sydney-<br />
Universiteit van Tegnologie (SUT) het gesê urine is<br />
‟n belangrike bron van fosfor en behoort daarom as<br />
natuurlike bemestingstof vir gewasse gebruik te<br />
word.Dena Fam, leiernavorser, het aan die<br />
Australiese medianetwerk ABC gesê fosfor is die<br />
hoofoorsaak van die verryking en gevolglike<br />
besoedeling en algegroei in die wêreld se<br />
waterbronne. Dit beland in riviere en damme deur<br />
rioolsuiweringstelsels wat onklaar geraak<br />
het.“Terwyl kundiges waarsku fosfor, sowel as<br />
skoon water, is besig om al hoe skaarser te word,<br />
klink die herwinning van urine dalk na ‟n radikale<br />
oplossing. Historiese navorsing het egter bewys in<br />
antieke tye het mense – van die ou Grieke tot die<br />
Arabiere – hul eie urine gebruik om gewasse mee<br />
te bemes,” het Fam gesê.Mense kan dalk<br />
wegskram van dié gedagte, maar die waarheid is<br />
dat urine feitlik steriel is sodra dit die liggaam<br />
verlaat.“Die hoeveelheid nie-herwinbare fosfor, wat<br />
noodsaaklik is vir alle lewe op aarde, is besig om te<br />
kwyn en urine bevat alle voedingstowwe – fosfor,<br />
potassium en stikstof – wat nodig is vir die kweek<br />
van gesonde groente.”Fam en haar<br />
navorsingsvennote gebruik nou tegnologie om<br />
urine van vaste stowwe te skei, asook “droë<br />
toilette” wat reeds in Finland en ander dele van<br />
Skandinawië gebruik word. Die urine word as<br />
natuurlike bemestingstof in ‟n eko-dorpie naby die<br />
SUT gebruik en die groente daar groei glo<br />
welig.Fam en haar kollegas doen nou ook<br />
navorsing om te probeer vasstel watter medisyne<br />
en ander hormonale middels in urine is wat<br />
plantgroei moontlik kan benadeel.Volgens Fam<br />
moet mense oorreed word om kulturele<br />
vooroordele te oorkom en die konsep van urineherwinning<br />
te aanvaar. Hulle het reeds ‟n<br />
ooreenkoms met ‟n maatskappy gesluit wat Sydney<br />
se urine gaan herwin. Die navorsers gaan nou ‟n<br />
spesiale groentetuin buite die stad aanlê en net<br />
urine gebruik om die groente mee te bemes.<br />
Men for the sake of getting a<br />
living forget to live.<br />
Tant <strong>In</strong>a se Kook en<br />
Geniet laat rekords spat<br />
Dit was bitterlik harde 7 werk wat haar<br />
ma die sukses gemaak het wat sy<br />
vandag steeds is, sê Eunice van der<br />
Berg, die dogter van die kookboeklegende<br />
<strong>In</strong>a de Villiers.<br />
En tant <strong>In</strong>a, soos almal haar geken<br />
het, oortref vandag nog rekords– 60<br />
jaar nadat Kook en Geniet in haar<br />
agterplaas in Pretoria die eerste<br />
keer die lig gesien het.<br />
Hierdie immergroen resepteboek het<br />
pas die magiese verkoopsyfer van<br />
1111111 oortref.<br />
Human & Rousseau het die<br />
publikasieregte van sowel die<br />
Afrikaanse as Engelse boeke in<br />
1990 oorgeneem nadat De Villiers<br />
dit al die jare self uitgegee het.<br />
Van der Berg, ‟n huishoudkundige<br />
soos haar ma, het later meer as ‟n<br />
jaar lank saam met haar vriendin en<br />
kollega Heleen Meyer aan die bygewerkte<br />
<strong>uitgawe</strong> gewerk, wat in<br />
November 2009 verskyn het.<br />
Hoewel sy die boek gemoderniseer<br />
het, was dit vir haar belangrik om<br />
die boek as eenheid te benader, die<br />
essensie te behou en iets van die<br />
kultuur wat dit weerspieël, vertel sy.<br />
Haar ma het sommer van vroeg al<br />
metrieke mate ingebring, maar altyd<br />
die koppies en lepelgroottes tussen<br />
hakies behou. Dis vandag nog so.<br />
“Ons het meestal foute reggemaak,<br />
hier en daar herhalings uitgegooi en<br />
enkele van die heel outydse<br />
resepte. Ek was vas van plan om<br />
die resep vir gekookte skaapboud te<br />
skrap, maar toe sê ‟n vriend en<br />
bekende sjef dis deel van ‟n<br />
klassieke Franse tradisie.<br />
“Só het die jellieslaaie ook gebly, en<br />
selfs bron en hoe om tarentaal te<br />
maak. Dis vir daardie resepte<br />
waarvoor baie mense vandag nog<br />
die boek koop.”<br />
Een klassieke resep wat aangepas<br />
is, sê sy, is die bekende “Japie se<br />
gunsteling”, ‟n gebakte<br />
lemoenpoeding. “Die poeding is na<br />
my pa genoem. Ek weet nie of dit is<br />
omdat hy altyd gesê het dis so<br />
lekker hy eet als op nie, maar die<br />
resep was baie klein. Ons het dit toe<br />
met ‟n halfgrootte vergroot.”<br />
7<br />
7<br />
7