20171023_2_MLW_eindrapport_AWB_Simply community_Chris Kesteloot kopie

Onderzoek mapping van levendigheid in wijken
60
LEVENDIGHEID EN VERHUISBEWEGINGEN
Hoe verhuisbewegingen
levendigheid kunnen
beïnvloeden
Verhuisbewegingen kunnen een dubbele
invloed hebben op levendigheid. Enerzijds
kan de diversiteit van de buurt, en dus
het potentieel voor levendigheid vergroot
worden, dankzij de inbreng van inwijkelingen,
voor zover die een ander sociaaldemografisch
profiel hebben dan de zittende
bevolking. Anderzijds kunnen veelvuldige
verhuisbewegingen de opbouw van sterke
sociale netwerken in de buurt bemoeilijken.
Wederkerigheidsrelaties bloeien op
basis van vertrouwen en trouw omdat de
uitwisseling van diensten en wederdiensten
niet onmiddellijk plaatsvindt, maar in
bewegingen die soms ver uit elkaar kunnen
staan in de tijd. Bovendien gaat het niet om
uitwisselingen tussen twee personen, maar
tussen een persoon en het sociaal netwerk
waar hij/zij deel van uit maakt. Het evenwicht
tussen verkregen diensten en geleverde
wederdiensten moet op lange termijn
bereikt worden en behelst telkens een lid
van het netwerk en alle andere leden van het
netwerk.
Men kan daaruit afleiden dat buurten die
een sterke woonmobiliteit kennen, minder
kans bieden tot duurzame levendigheid.
Daarnaast, maar dat is met de beschikbare
tijd niet na te gaan, zou ook bekeken
moeten worden of de verhuisbewegingen
bijdragen tot een grotere diversiteit van
de buurtbevolking, dan wel segregatie
in de hand werken en verschraling van
de diversiteit inhouden. Buurten met
weinig of geen verhuisbewegingen blijven
echter niet stabiel qua diversiteit. Het
verouderingsproces en de gezinscyclus
zorgen er voor dat de samenstelling van de
bevolking qua leeftijd en huishoudenvorm
volgens een relatief vast patroon
verandert. Bovendien zijn de meeste
verhuisbewegingen precies gebonden aan
de leeftijd en de positie van de personen in
de gezinscyclus. Bij het zelfstandig worden
verlaten de jongeren meestal het ouderlijk
huis en bij de midden- en hogere klasse
zijn ze niet in staat om in dezelfde buurt
een woning te betalen. Dat veroorzaakt een
vergrijzingsproces en een verschraling van
de buurtdiversiteit.
De verhuiskenmerken van
buurten
Om de buurten te kenmerken naargelang
van de verhuisdynamiek die ze tonen zijn
drie kenmerken uitgekozen uit de vele
mogelijkheden. Die kenmerkend zijn relevant
voor de levendigheid van de buurten:
- Woonstabiliteit: het aandeel van de
bevolking die tussen begin 2011 en begin
2016 niet verhuisd is. De bevolking van 2011
wordt als basis beschouwd. Personen die
in die periode overleden zijn zonder eerst
verhuisd te zijn, worden beschouwd als
niet verhuisd. De woonstabiliteit is sterk
verbonden met het aandeel eigenaarbewoners.
Dit statuut is in de meeste
gevallen de laatste stap in de wooncarrière
van een huishouden (tenminste als men de
verhuisbewegingen van bejaarden niet in
rekening brengt). Ook spelen de relatief hoge
transactiekosten bij de aankoop en verkoop
van woningen een rol in die stabiliteit.
Goedgelegen buurten met sociale woningen
van goede kwaliteit en lage woonkosten
vertonen ook een hoge stabiliteit, omdat
de kwaliteit/prijsverhouding moeilijk te
evenaren is. Dit zijn dus buurten waar de
kansen tot ontwikkeling van een sociaal
leven hoog liggen. Maar de stabiliteit kan
op termijn de diversiteit van de buurt
ondermijnen en de komst van nieuwkomers
belemmeren of vertragen.
- Verhuissaldo: het gemiddelde jaarlijkse
verhuissaldo over de periode 2011-2015. Deze
werd hier berekend door het gemiddelde
van de jaarlijkse verhuissaldi te delen door
de gemiddelde bevolking in die periode.
Positieve verhuissaldi drukken in grote
mate de aantrekkelijkheid van een buurt
weer – wat niet meteen gelijk gesteld