20171023_2_MLW_eindrapport_AWB_Simply community_Chris Kesteloot kopie

81
DE MAIN STREET VAN OUD-BERCHEM-DORP
COLLECTIEF BURENGEBEUREN ALS
NOODZAKELIJKE VOORWAARDE VOOR
LEVENDIGHEID?
Op het stadsdebat aan de start van onze
opdracht werd Oud-Berchem onmiddellijk
gepercipieerd als erg levendig, onder
andere omwille van de aanwezigheid van
bewonersgroepen. Via het verhaal van
Oud-Berchem staan we dan ook stil bij het
begrip burencollectief en de (neven)effecten
ervan op levendigheid. De eenentwintig
door ons geïnterviewde personen uit
twaalf verschillende straten omschreven
hun wijk bijna allemaal als een dorp. Als
mensen spreken over positieve sociale
fenomenen hanteren ze vaak de metafoor
van het dorp. In realiteit komt het er op
neer dat ze refereren aan het gegeven dat
ze in de nabijheid van hun huis toevallig
bekenden kunnen ontmoeten. Aan de start
van het onderzoek leek Oud-Berchem dus
het walhalla van de levendigheid zeker in
contrast met Wilrijk Hoogte, een wijk waar
zogenaamd niets te beleven was...
10 en 20 jaar in Oud-Berchem: de
liefhebbers van het burencollectief
Een aantal bewoners die sinds een
tiental jaren in de wijk wonen, nemen het
initiatief met betrekking tot het buurtleven
stevig in handen. Ze geloven sterk in
het burencollectief en verbinden daar
ook een maatschappelijke boodschap
aan. Ze willen bewijzen dat een warme,
open en multiculturele samenleving nog
steeds mogelijk is. Zonder een collectief
burengebeuren zijn de contacten tussen
buren niet diepgaand genoeg en blijft het
allemaal te oppervlakkig. De trekkers zijn
van origine Vlaams en zijn hoger of artistiek
opgeleid. Ze investeren enorm veel tijd in
het organiseren van het burencollectief
vaak met een orgelpunt in de zomer. Tijdens
de door hen georganiseerde evenementen
worden ze als trekkers soms wel overvraagd
en dienen ze ondertussen ook te bemiddelen
bij conflictjes. Sara, één van deze trekkers, is
dan ook bezorgd of ze altijd in staat zal zijn
om via bemiddeling mogelijke toekomstige
conflicten te blijven oplossen. Binnen hun
vooropgestelde maatschappijkritische
doelen streven deze respondenten naar
een gedeeld eigenaarschap van het
burencollectief. Professioneel bezig zijn met
de buurt heeft voor sommigen onder hen
een negatieve bijklank. Het zou een gedeeld
eigenaarschap in de weg staan.
Lieve, een andere hoger opgeleide en iets
oudere bewoonster die twintig jaar in de
wijk woont, was op de leeftijd van Sara en
de anderen ook erg actief in het buurtleven.
In die periode kreeg ze kinderen en bleef
ze thuis. Nu is ze een vijftiger en opnieuw
fulltime aan het werk. Het organiseren van
buurtfeestjes werd minder. Als trekker van
zo’n collectief moet je volgens Lieve durven
toegeven dat je dat niet alleen voor de
andere buurtbewoners doet maar ook voor
jezelf.
“Ik vind het belangrijk om te werken aan de
buurt en je moet dat doen voor uw straat en
uw buren maar als je eerlijk bent is dat ook
voor je eigen welbevinden op dat moment.
Het lijkt nu of ik een punt van verzadiging heb
bereikt. Na zovele jaren ken ik ze allemaal. Ik
wil nu ook wel eens iets anders doen in mijn
verlof. Ik wil nu ook wel eens een weekend
naar de Ardennen.” (Lieve, interview 29
maart 2017)
Het trekken van dergelijke initiatieven is
niet te onderschatten. Ook Lieve draagt
het collectief (maatschappijkritisch)
buurtgebeuren een warm hart toe, maar
ze vindt wel dat er grenzen zijn aan het
engagement en dat daarin ook niet moet
overdreven worden. Sommige vrijwilligers
gedragen zich eerder als professionals,
vindt ze. Lieve zegt nu vooral te genieten
van haar wekelijkse bezoek aan de markt. In
de garagebox babbelt ze met een buurman
met Marokkaanse roots. Met de directe
buurman, een huisman, keuvelt ze ook
graag. Haar alledaags buurtleven speelt
zich nu meer af in de burenconnectie.
Terwijl ze dit vertelt, vraagt ze zich echter
wat schuldig af of haar buurtplezier op
dit ogenblik misschien te oppervlakkig is
geworden. Het burencollectief lijkt voor al
deze respondenten een verheven vorm te
zijn ten opzichte van de burenconnectie