dissertacia-myrzabaeva.pdf
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Сигналдың берілуі<br />
екіге бөлінеді: Ерте гендер стресс қабылданғаннан кейін бірнеше минутта<br />
пайда болып, олардың өнімдері кеш гендердің қызметін активтендіреді.<br />
Сонымен бірге ген өнімі стреске қарсы жасушаларды тікелей (антиоксидант,<br />
шаперондар, детоксификациялаушы ферменттер) және тікелей емес<br />
(транскрипциялық факторлар) қорғайды. Стресс тудырған гендер өнімі<br />
реттеуші молекулаларды абсциз қышқылы, салицил қышқылы, этиленді<br />
синтездеп, екінші реттік сигналды молекулалар пайда болады (сурет 2).<br />
Абиотикалық<br />
стресс<br />
Тұзды стресс<br />
Рецептор/Сенсорлар<br />
?<br />
Стресс<br />
Стреске жауапты<br />
механизмдер<br />
трансдукциясыны<br />
ң<br />
активациясы<br />
р<br />
(GПР, иондық каналдар,<br />
РЛК)<br />
Екінші ретті сигналды<br />
молекулалар: Са2+, ИнФ,<br />
АБҚ,ОАФ<br />
Тікелей емес<br />
әсері<br />
Стрес ген өнімін<br />
синтездейді<br />
Стреске жауабы<br />
аажатөзімділік<br />
Сурет 2 - Өсімдіктерде стрестерге қайтаратын жауаптарының жалпы<br />
механизмі. Жасушадан тыс стресті сигналдар ең алдымен мембрана<br />
рецепторлары арқылы қабылданып, жасушаішілік сигналды каскадтардың<br />
комплексі нәтижесінде активтеніп, екінші реттік сигналды молекулалар<br />
синтездейді. Сигналды каскадтардың қызметі нәтижесінде көптеген стреске<br />
қарсы жауапты гендер активтеніп, олардың өнімдері осы процеске тікелей<br />
және тікелей емес түрде әсер ете алады. Сонымен бірге, стреске төзімділік<br />
бірнеше гендердің бірлескен қызметінің нәтижесінде және қосымша<br />
молекулалардың (G-ақуызды рецепторлар, RLК, рецепторлы киназалар,<br />
инозитол фосфатаза, абсциз қышқылы, оттегінің активті формалары) әсері<br />
арқылы реттеледі.<br />
19<br />
Тікелей<br />
әсері
Change language