Asya Tipi Üretim Tarzı'na Veda - Bilig
Asya Tipi Üretim Tarzı'na Veda - Bilig
Asya Tipi Üretim Tarzı'na Veda - Bilig
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Aydemir, Türk Edebiyatında Kaside<br />
Kasidelerin Vesika Değeri<br />
Kasideler, kimi zaman tarihe yardımcı, kimi zaman da tarihî belgelerin<br />
olmadığı yerde belge niteliği taşırlar. Bu açıdan, tarihin, edebiyat<br />
tarihinin, folklorun, sosyal psikolojinin, sosyolojinin, etnoğrafyanın<br />
vazgeçilmez kaynakları konumundadır. Özellikle suriyye, ıydiyye,<br />
nevrûziyye, fethiy-ye, cülûsiyye, kudûmiyye, dâriyye, sulhiye kasideleri,<br />
devrinin folkloru, tarihi, mimârisi ve toplum psikolojisini yansıtırlar.<br />
Nesîbin konusu, Iydiyye ise, bayram eğlenceleri, bayramlaşma<br />
merasimleri, bayram namazı için sala ve temcit verilmesi, insanların<br />
giyim kuşamı, sûriyye ise; eğlence şekilleri, düğün âdetleri, yemek çeşitleri,<br />
fethiyye, cülûsiyye ve kudûmiyye.ise; tarihi, askerin ve halkın sosyal<br />
psikolojisi, dâriyye ise; devrin mimârisi, sulhiyye ise hem tarih hem de<br />
ağırlıklı olarak toplum psikolojisini yansıtır.<br />
Fahriye bölümleri, aynı zamanda şairin arz-ı hal ettiği bölümler<br />
olduğundan, daha çok şairin hayatına ve sanatına ait bilgiler verir ve bu<br />
bilgiler edebiyat tarihine ışık tutacak nitelik taşır.<br />
Kasidenin bölümleri bahsinde bölümlerle ilgili geniş örneklemeye<br />
gidildiği için, burada konuyla ilgili ayrıca örneğe gerek görülmemiştir.<br />
Anılan bölümlerin örneklerine bu açıdan bakılırsa, mesele kolaylıkla<br />
anlaşılacaktır.<br />
Kasidenin Bölümleri<br />
Kasidenin beş ana bölümü bulunur: Nesîb-Teşbîb, Maksûd/Medhiye, Tegazzül,<br />
Fahriye ve Du'a. Bir kasidede bu bölümlerin bütününün<br />
bulunması şart değildir. Fakat en az iki bölümün bulunması gerekir.<br />
Girizgâh ise bir bölüm olmayıp, her bölümün başlangıcında bulunan ve<br />
daha çok bir-iki beyitle o bölümü haber veren beyit ya da beyitlerdir<br />
(Aydemir, 1995,546-551).<br />
1. Nesîb<br />
Nesîb (ya da Teşbîb) bölümü, genellikle şairin maksadına geçmeden önce<br />
sanat gücünü sergilediği, felekden, talihden yakındığı, memdûhunun<br />
makama gelişinden duyduğu sevincin ifade edildiği; bahardan,<br />
bayramdan, kıştan, temmuzdan, eğlenceden bahsettiği ve bunların<br />
tasvirini yaptığı; kimi zaman da aşktan, aşkın acılarından, sevgilinin<br />
güzelliğinden, içkiden ya da içkinin keyfiyetinden; yapılan yeni bir kasrın,<br />
köşkün, bahçe-<br />
145
Change language