Asya Tipi Üretim Tarzı'na Veda - Bilig
Asya Tipi Üretim Tarzı'na Veda - Bilig
Asya Tipi Üretim Tarzı'na Veda - Bilig
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ilig 2002 Yaz Sayı 22<br />
ve filosof Mirze Feteli Axundovun eserlerinin türkce ve rusca çapa<br />
hazırlanması eli Nazimle emin Abide tapşınldı. Onlar M. F.<br />
Axundovun üç cildlik eserlerini neşre hazırlayıb geniş ön söz ve<br />
şerhler yazsalar da, 1937-ci ilin irticası kitabın işıq üzü görmesini<br />
engelledi (Azerbaycan Devlet edebıyyat ve İncesenat Arşivi, fond<br />
170).<br />
Bu kitaba emin Abidin 1935-ci ilde yazdığı ön söz Azerbaycan Devlet<br />
edebiyyat ve İncesenat Arcivinin 170-ci fondunda saklanılır. Makinada<br />
latın qrafikası ile yazılmış ön söz 300 sehifedir. Buna baxmayaraq,<br />
Ə.Abidin dövrü metbuatda çap olunmuş 10-a yaxın meqalesi<br />
axundovşünasIığın inkişafına güclü tekan verdi. İlk defe Ə. Abid M. F.<br />
Axundov haqqında Avropa, Rusiya, Türkiye ve Azerbaycanda çap<br />
olunanları qarşılaşdırdı, yanlışlıqları ortaya qoydu. Hem de ona<br />
hakim ideologiyanın baxışından ferqli bir baxış formalaşdırdı. Ə.Abide<br />
göre, M. F. Axundovun yaradıcılığını düzgün anlamaq üçün ona<br />
mütleq türk xatqları edebiyyatı izinde yanaşılmalıdır. Fikirlerini<br />
isbatlamaq üçün Azerbaycan, Türkmen, Özbek, Tatar edebiyyatının,<br />
tenzimat dövrü üzerinde dayanır, Akif Paşadan, Sedulla Paşadan,<br />
Ziya Paşadan söz açır, İbrahim Şinasi ile M. F. Axundovun bir<br />
zamanın adamı olduğunu xatırladır ("Maarif ve medeniyyat" dergisi,<br />
1927).<br />
Sonuç<br />
Əmîn Abid 1935-ci ilde iş yerine teqdim etdiyi siyahıda elmi<br />
tercümelerinden, şerlerinden başqa çap olunmamış eserlerini de<br />
gösterir. Bunlardan "Mirza Şefi Vazeh", "M. F. Axundovun aocivinin<br />
tasviri", "Azerbaycan folkloru", "edebiyyatımız tarıxinde Sabirin<br />
mövqeyi", "Hebibi", "Natevan", "17-ci esr Azerbaycan edebiyyatı"<br />
günümüzedek galib çatsa da, araşdırıcıların diqqetini özüne çeke<br />
bilmeyib. Lakin iki cildlik "M. F. Axundovun elmi ve edebi görüşleri",<br />
"Vaqif, "Azerbaycan" sözü tarixde ve hemin sözle elaqedar<br />
Azerbaycan elmi edebiyyatında müxtelif cereyanlar", "Azerbaycan<br />
edebiyyatında şer formalarının inkişafı meseleleri", "Azerbaycan<br />
edebiyyatşünaslığının inkişafı meseleleri ve bizim metodik<br />
sehvlerimiz", "Nesiminin ereb ve farsca şerieri", "Bir daha "Söhbetülesmar"<br />
haqqında". ve b. araşdırmalarından heç bir iz tapmaq<br />
mümkün olmadı (Azerbaycan Elmler Akademiyası elyazmalar<br />
İnstitutunun ancivi).<br />
1937-ci il mayın 23-de SSRİ Elmler Akademiyası Azerbaycan<br />
filialının Tarix, Dil ve edebiyyat İnstitutundan (Hemin institut iki il<br />
önce SSRİ EA-na müraciet ederek e. Abidin elmi faaliyyatini yüksek<br />
qiymetiendirerek ona müdafie etmeden elmler namizedi adı<br />
178