19.02.2013 Views

Asya Tipi Üretim Tarzı'na Veda - Bilig

Asya Tipi Üretim Tarzı'na Veda - Bilig

Asya Tipi Üretim Tarzı'na Veda - Bilig

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ilig 2002 Yaz Sayı 22<br />

ve filosof Mirze Feteli Axundovun eserlerinin türkce ve rusca çapa<br />

hazırlanması eli Nazimle emin Abide tapşınldı. Onlar M. F.<br />

Axundovun üç cildlik eserlerini neşre hazırlayıb geniş ön söz ve<br />

şerhler yazsalar da, 1937-ci ilin irticası kitabın işıq üzü görmesini<br />

engelledi (Azerbaycan Devlet edebıyyat ve İncesenat Arşivi, fond<br />

170).<br />

Bu kitaba emin Abidin 1935-ci ilde yazdığı ön söz Azerbaycan Devlet<br />

edebiyyat ve İncesenat Arcivinin 170-ci fondunda saklanılır. Makinada<br />

latın qrafikası ile yazılmış ön söz 300 sehifedir. Buna baxmayaraq,<br />

Ə.Abidin dövrü metbuatda çap olunmuş 10-a yaxın meqalesi<br />

axundovşünasIığın inkişafına güclü tekan verdi. İlk defe Ə. Abid M. F.<br />

Axundov haqqında Avropa, Rusiya, Türkiye ve Azerbaycanda çap<br />

olunanları qarşılaşdırdı, yanlışlıqları ortaya qoydu. Hem de ona<br />

hakim ideologiyanın baxışından ferqli bir baxış formalaşdırdı. Ə.Abide<br />

göre, M. F. Axundovun yaradıcılığını düzgün anlamaq üçün ona<br />

mütleq türk xatqları edebiyyatı izinde yanaşılmalıdır. Fikirlerini<br />

isbatlamaq üçün Azerbaycan, Türkmen, Özbek, Tatar edebiyyatının,<br />

tenzimat dövrü üzerinde dayanır, Akif Paşadan, Sedulla Paşadan,<br />

Ziya Paşadan söz açır, İbrahim Şinasi ile M. F. Axundovun bir<br />

zamanın adamı olduğunu xatırladır ("Maarif ve medeniyyat" dergisi,<br />

1927).<br />

Sonuç<br />

Əmîn Abid 1935-ci ilde iş yerine teqdim etdiyi siyahıda elmi<br />

tercümelerinden, şerlerinden başqa çap olunmamış eserlerini de<br />

gösterir. Bunlardan "Mirza Şefi Vazeh", "M. F. Axundovun aocivinin<br />

tasviri", "Azerbaycan folkloru", "edebiyyatımız tarıxinde Sabirin<br />

mövqeyi", "Hebibi", "Natevan", "17-ci esr Azerbaycan edebiyyatı"<br />

günümüzedek galib çatsa da, araşdırıcıların diqqetini özüne çeke<br />

bilmeyib. Lakin iki cildlik "M. F. Axundovun elmi ve edebi görüşleri",<br />

"Vaqif, "Azerbaycan" sözü tarixde ve hemin sözle elaqedar<br />

Azerbaycan elmi edebiyyatında müxtelif cereyanlar", "Azerbaycan<br />

edebiyyatında şer formalarının inkişafı meseleleri", "Azerbaycan<br />

edebiyyatşünaslığının inkişafı meseleleri ve bizim metodik<br />

sehvlerimiz", "Nesiminin ereb ve farsca şerieri", "Bir daha "Söhbetülesmar"<br />

haqqında". ve b. araşdırmalarından heç bir iz tapmaq<br />

mümkün olmadı (Azerbaycan Elmler Akademiyası elyazmalar<br />

İnstitutunun ancivi).<br />

1937-ci il mayın 23-de SSRİ Elmler Akademiyası Azerbaycan<br />

filialının Tarix, Dil ve edebiyyat İnstitutundan (Hemin institut iki il<br />

önce SSRİ EA-na müraciet ederek e. Abidin elmi faaliyyatini yüksek<br />

qiymetiendirerek ona müdafie etmeden elmler namizedi adı<br />

178

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!