ilköğretim kurumlarındaki yöneticilerin denetleme faaliyetlerine

geliştirilmesine önem vermektedir (Aydın, 1993, 2) İnsan kaynaklarının
geliştirilmesine önem veren etkili eğitim denetim süreci tanılama, değerlendirme ve
geliştirme işlevlerini içeren bir süreçtir. Buna göre, denetmenin öncelikle
denetleyeceği kişi hakkında bilgi toplaması, toplanan bilgiler ışığında bir
değerlendirme yapıp olumlu ve olumsuz yönleri belirlemesi, yapılan belirlemelere
göre iş gören ile görüşüp öğrenme-öğretme sürecini geliştirmeye çalışması önemli
bir noktadır (Köklü, 1996, 260–263).
Ülkelerin eğitim sistemleri içerisinde eğitim-öğretim çalışmalarının daha önceden
belirlenmiş olan amaçlarına uygun olarak yürütülmesini sağlayabilmeleri için
denetim önemli bir faaliyettir. Amaçların çalışanlar tarafından tam olarak
anlaşılması, değişen çevre şartlarına göre amaçların geliştirilmesi, çalışanların iş
birliği içerisinde, uyumlu, verimli bir şekilde görevlerini yapmaları denetim
sayesinde mümkün olabilir. Dolayısıyla, eğitim sistemlerinin varlığını devam
ettirebilmeleri için etkili denetimi gerçekleştirecek örgüt yapısına sahip olmaları ve
bu yapının istikrarlı bir biçimde işlemesini sağlamaları gereklidir.
Bu çalışmada Avrupa Birliği üyesi olan ve eğitim sistemi gelişmiş olan
ülkelerden sırasıyla Fransa, İngiltere ve Almanya eğitim denetimi sistemlerinin yapı
ve işleyişlerine yer verilecek, bu ülkelerin eğitim denetimi sistemleri ile Türk eğitim
denetim sistemi arasındaki benzerlik ve farklılıkların neler olduğu ortaya konulmaya
çalışılacaktır.
Fransa Eğitim Denetimi Sisteminin Yapısı ve İşleyişi
Geçmişte, okullarının kalite kontrolleri büyük oranda üst kademelerce yapılan ve
oldukça merkeziyetçi bir eğitim sistemine sahip olan Fransa'da özellikle 1980'li
yıllarda bir dizi reform çalışmaları yapılmıştır. Bu reformlara ihtiyaç duyulmasının
nedeni, Fransa'nın oldukça tutucu ve hantal olan eğitim sistemini modernize etmek,
bununla birlikte eğitimle ilgili yeni ve iddialı hedefler belirlemektir (St. John-Brooks,
1995, 69). Bu eğitim reformları ile Millî Eğitim Bakanlığı, merkeziyetçiliğin önüne
geçebilmek için yerel yönetimlere yetki göçermeye çalışmış, ancak bu reformlara
rağmen merkezî yönetim geleneği geçerliliğini büyük ölçüde korumuştur (Akt:
Oktay,1998).
Fransız eğitim sistemi, bölgesel düzeyde üç idarî birime ayrılmıştır; bunlar
büyüklüklerine göre üniversite bölgesi (akademi), taşra teşkilatı (department) ve
24