You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ÖRGÜTLENME, BASIN VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ<br />
Örgütlenme,<br />
Basın ve İfade Özgürlüğü<br />
Çin’de Sivil Toplum<br />
Yapılanması ve Sorunlar<br />
Çin anayasası, temel insan hak ve özgürlüklerine<br />
bir bölüm ayırmış ve bireylerin haklarını bu<br />
bölümde tanımlamıştır. 1 Çin anayasasına göre dernek<br />
kurma hakkı da teminat altına alınmıştır. Ancak<br />
anayasanın diğer hükümleri gibi bu hükmü de<br />
kanunlarla ve uygulamayla nerdeyse hakkın kendisini<br />
tamamen ortadan kaldıracak derecede kısıtlanmaktadır.<br />
Bu konu, Çinlilerin de en yoğun baskı<br />
gördükleri esas sorun alanlarından birini teşkil<br />
etmektedir. Sosyalist sisteme dayanan Çin, topluluk<br />
haklarını bireysel hakların üstünde tutup esasen<br />
devletin varlığını koruma adına hareket ettiğinden,<br />
komünist anlayışla ters düşen bir örgütlenmeyi<br />
hangi alanda olursa olsun devletin varlığına<br />
ve komünist rejime tehdit olarak algılamakta<br />
ve bu tür teşebbüsleri şedit bir şekilde bastırmaktadır.<br />
Doğu Türkistanlılar için ise durum daha da<br />
vahimdir.<br />
Millî Bölgesel Otonomi Kanunu 31 Mayıs<br />
1984 tarihinde kabul ve ilan edilip 1 Ekim 1984<br />
tarihinde yürürlüğe konmuştur. Genel karakter<br />
olarak kanun, ülkenin birlik ve beraberliğinin<br />
sağlanması düşüncesi ile oluşturulmuş; bu kanunun<br />
uygulanmasında sosyalizm, Çin Komünist<br />
Partisi’nin liderliği, halkın demokratik diktatoryası<br />
ve Marksizm-Leninizm Mao Zedong ideolojisine<br />
bağlılık ve ilkelerinin esas alınması kararlaştırılmıştır.<br />
Millî Bölgesel Otonomi Kanunu, tıpkı anayasa<br />
gibi Çin Komünist Partisi’nin uygulama deneti-<br />
1 http://www.npc.gov.cn/englishnpc/Constitution/ 2007-11/15/content_1372964.htm.<br />
mine bağlıdır. Temelinde yatan düşünce nedeniyle,<br />
ne kadar hak ve özgürlük tanınmış olursa olsun,<br />
Çin Komünist Partisi’nin sahip olduğu düşüncenin<br />
dışında hiçbir düşüncenin ifade edilmesine ve<br />
örgütlenme özgürlüğüne hak tanımamaktadır.<br />
Çin’de bütün kuruluş ve mekanizmalara yetki<br />
veren, amaçları belirleyen ve gerçekleşmesini<br />
denetleyen Çin Komünist Partisi’dir. Son yıllarda<br />
Çin’e yönelik özellikle uluslararası insan hakları<br />
örgütlerinin zor şartlarda gerçekleştirdiği rapor<br />
çalışmaları ve ABD’nin Dışişleri Bakanlığı tarafından<br />
hazırlanan yıllık raporlarında Çin’deki insan<br />
hakları ihlallerine geniş yer vermesi, Çin’i bazı<br />
değişiklikler yapmaya itmiştir. BM bünyesinde<br />
ve uluslararası arenada bu uygulamalar sebebiyle<br />
çokça başı ağrıyan Çin yönetimi, zamanla bazı<br />
göstermelik tedbirler almıştır. Mesela 1991’den itibaren<br />
insan hakları kavramının kullanımını, akademik<br />
araştırmalar ve tartışmalar şeklinde sınırlı<br />
olarak teşvik etmiştir. 1993’te hükümet, “hükümet<br />
dışı kuruluş olarak” Çin İnsan Hakları Araştırmaları<br />
Derneği’ni kurmuştur. Derneğin çabaları,<br />
daha çok Çin’in yurt dışındaki imajını düzeltmek<br />
ve Çin’in insan hakları durumuna ilişkin eleştirileri<br />
cevaplamak üzerinde yoğunlaşmıştır. Çin’in uyguladığı<br />
baskı ve tehdit politikaları karşısında doğal<br />
olarak Çin’de örgütlenme özgürlüğünden bahsetmek<br />
şaşırtıcı olacaktır. Ancak Doğu Türkistan’da<br />
yaşananlarla ilgili Çin’in içerisinde ve uluslararası<br />
topluluğa neden ses çıkarılmadığını izah etme adına,<br />
Çin’de örgütlenme ile ilgili mevcut yasal durumu<br />
da izah etmekte fayda bulunmaktadır. Çin, bütün<br />
sosyal organizasyonların devletin tekelinde olduğu<br />
bir ülkedir.<br />
Çin’de STK’ların kurulması, daha başvuru<br />
33
Change language