Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2010 DOĞU TÜRKİSTAN İNSAN HAKLARI RAPORU<br />
ni de bölge halkının kullanımına vermediği görülmektedir.<br />
Doğu Türkistan’dan her yıl elde edilen<br />
100 milyon ton petrol ürünü Çin’in diğer bölgelerine<br />
gönderilmekte, Çin maden şirketleri de bölgedeki<br />
maden kapasitesinin % 85’ini kontrol etmektedir.<br />
Bölge halkına uygulanan bu ayrımcılık nedeniyle<br />
Doğu Türkistanlılar arsında işsizlik oranı<br />
%90’lara ulaşmaktadır ki nüfusun %80’i de açlık sınırındadır.<br />
Doğu Türkistan mahalli hükümetinin<br />
Kasım 2001 tarihinde yayımladığı bir <strong>raporu</strong>nda<br />
da, Doğu Türkistan’da kişi başına düşen milli gelir<br />
100 dolarken, yine Doğu Türkistan’daki bir Çinlinin<br />
yıllık geliri bir Türk’ün gelirinin 3,6 kat fazlası,<br />
yani 360 dolardır.<br />
Bölgedeki iş olanaklarının dışarıdan getirilen<br />
Çinlilere tahsis edilmesiyle “işgücü fazlası”<br />
konumuna düşen Uygurlar da Çin hükümetinin<br />
2003’ten beri uyguladığı “işgücü fazlasını başka<br />
memleketlere yönlendirme” projesi ile Çin’in iç<br />
kesimlerine gönderilmektedirler. Bu projenin asıl<br />
amacı ise kendi kültürlerinden ve vatanlarından<br />
koparılan Müslüman Uygurların, özellikle de genç<br />
kızların, ahlakını bozmak ve onları herhangi bir<br />
güvencelerinin olmadığı kötü şartlarda çalışmaya<br />
zorlamaktır.<br />
Katı bir aile planlaması uygulayan Çin hükümetince<br />
Uygur ailelerinin sahip oldukları fazla çocuklara<br />
kimlik verilmemektedir. Kimliksiz yaşamak<br />
zorunda olan bu çocuklarsa her türlü sosyal<br />
haktan mahrum bırakılmaktadır. Buna ek olarak<br />
Çin hükümeti, bu çocukları ailelerinden zorla alarak<br />
çok ağır koşullar altında “işçi köle” statüsünde<br />
çok cüzi ücretlerle çalıştırmaktadır.<br />
Çin hükümetinin uyguladığı bir başka zorunlu<br />
çalıştırma programı da Uygur çiftçilerine uygulanan<br />
Hashar uygulamalardır. Doğu Türkistan’ın<br />
kırsal kesimlerinde halen devam eden uygulamaya<br />
göre çiftçiler yılda iki ay ücretsiz devlet için çalışmak<br />
zorundadırlar ve bu amaçla çoğu zaman çok<br />
uzak yerlere gönderilen çiftçilerin hiçbir masrafı da<br />
karşılanmamaktadır.<br />
Hashar için gönderecek kimseyi bulamayan<br />
ailelerse para cezasına çarptırılmakta ve hapse düşmektedirler.<br />
Tüm bunlara ek olarak ödemek zorunda<br />
oldukları ağır vergiler ve yetiştirdikleri ürünleri<br />
değerinin çok altında devlete satmak zorunda<br />
olmaları da çoğunluğu kırsal kesimde yaşayan Uygurların<br />
ekonomik yönden baskı altında bulunduklarının<br />
göstergesidir.<br />
Uygurları ekonomik yönden zor durumda bırakan<br />
diğer bazı uygulamalar da çeşitli bahanelerle<br />
kesilen para cezaları ve herhangi bir resmi işin<br />
yürümesi için verilen rüşvetlerdir. Kesilen cezalar<br />
öyle ağırdır ki normal şartlarda bir çalışanın kesilen<br />
cezaları ödemesi için bir yıllık tüm gelirini vermesi<br />
gerekmektedir. 1<br />
Yapılan tüm baskılara rağmen büyük sermaye<br />
sahibi olmuş Uygurlar, Çin yönetimi tarafından<br />
sürekli rahatsız edilmektedir. Çin yönetimi sermaye<br />
sahibi Uygurların geçmişlerini araştırmaktadır.<br />
Eğer sülalede Çin’e karşı herhangi bir faaliyette bulunmuş<br />
biri tespit edilirse bu kişilerin ticaret hayatlarına<br />
son verilmektedir.<br />
Devlet tarafından yatırımı desteklemek amacıyla<br />
yapılan yardımlar da Doğu Türkistanlı iş<br />
adamlarına değil, Çinli iş adamlarına yapılmaktadır.<br />
Bu gibi nedenlerle Çin sınırları içerisinde yaşamakta<br />
olan ve iş hayatı zorlaşan Doğu Türkistanlı<br />
iş adamları rekabet güçlerini her geçen gün biraz<br />
daha kaybetmektedirler.<br />
Eğitim Alanındaki Baskılar<br />
Eğitimin toplumları idare etmede ne kadar<br />
önemli olduğunu bilen Çin yönetimi Doğu Türkistanlıların<br />
cahil ve işsiz kalmalarını ve Çinlileşmelerini<br />
sağlamak için sistematik bir şekilde asimile<br />
edici eğitim politikaları uygulamaktadır. Bir<br />
1 Alim, A.A. Doğu Türkistan-Ekonomik Yaşamdaki Kısıtlamalar-<br />
Yoksulluk ve Yoksulluğun Sosyal Etkileri, Hür Doğu Türkistan Sempozyumu,<br />
2010.<br />
56
Change language