You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SONUÇ VE ÖNERİLER<br />
Sonuç ve Öneriler<br />
İnsan hakları alanında 1991 yılından beri faaliyet<br />
gösteren İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma<br />
Derneği MAZLUMDER, kurulduğu yıldan<br />
bu yana Doğu Türkistan’da yaşananları dikkatle<br />
izlemiş ve gerek Doğu Türkistan’da gerekse<br />
diasporadaki Doğu Türkistan mazlumları ile ilgili<br />
olarak insan hakları çerçevesinde çalışmalar yürütmüştür.<br />
Bu konuda çok sayıda basın açıklaması,<br />
protestolar ve çeşitli etkinlikler gerçekleştirmiştir.<br />
Türkiye’deki Doğu Türkistanlıların yaşadığı<br />
problemlerle ilgili hukuki destek de veren MAZ-<br />
LUMDER, 5 Temmuz Urumçi olayları ile ilgili<br />
de çok sayıda etkinlik düzenlemiş ve gerek<br />
Türkiye’deki gerekse uluslararası alandaki mekanizmalara<br />
çok sayıda başvurular yapmıştır.<br />
Urumçi’de katledilenlerle ilgili MAZLUMDER<br />
yöneticilerinin Çinli yetkililer aleyhinde yapmış<br />
olduğu suç duyurusu dönemin adalet bakanının<br />
müdahalesiyle durdurulmuştur.<br />
Derneğimiz tarafından 5 Temmuz Urumçi<br />
olaylarında isimleri tespit edilebilen maktullerin<br />
ve ismi tespit edilemeyen binlerce kişinin katledilmesinden,<br />
50.000’den fazla kişinin çeşitli şekillerde<br />
yaralanmasından, 30.000’den fazla kişinin<br />
ise haksız tutuklanması veya bir şekilde kendisinden<br />
haber alınamamasından sorumlu tutulan<br />
Hu Jintao (Çin Cumhurbaşkanı), Wen Jiabao<br />
(Çin Başbakanı), Meng Jianzhu (Çin Halk Cumhuriyeti<br />
Devlet Konseyi Üyesi ve Kamu Güvenliği<br />
Bakanı), Chen Bingde (Çin Halk Kurtuluş Ordusu<br />
Genelkurmay Başkanı-General), Nur Bekri<br />
(Uygur Özerk Bölge Başkanı-Valisi), Wang Lequan<br />
(Bölge Komünist Parti Başkanı), Wu Shimin<br />
(Devlet Etnik İşler Komisyonu’ndan (SEAC) Sorumlu<br />
Bakan Yardımcısı), Muttelip Enver (Bölgedeki<br />
Uygur Komutan) Muhtar Esen (Doğu Türkistan<br />
Etnik İşler Komisyonu Başkan Yardımcısı)<br />
ve ismi tespit edilemeyen diğer şüpheliler hakkında,<br />
soykırım (TCK, Madde 76) ve İnsanlığa Karşı<br />
Suç (TCK, Madde 77) işledikleri gerekçesi ile<br />
soruşturma yapılarak dava açılıp cezalandırılmaları<br />
için cumhuriyet savcılıklarına başvuruda bulunulmuştur.<br />
Bu şikâyet çerçevesinde adı geçen Çinli<br />
yetkililerin Türkiye’ye geldikleri takdirde yakalanmaları<br />
talep edilmiştir.<br />
MAZLUMDER, Doğu Türkistanlı mültecilerin<br />
Türkiye’ye yaptığı sığınmalarda başvuru işlemlerinin<br />
takibi ve sonuçlandırılmaları işlemleriyle<br />
ilgili mültecilere hukuki yardımlar sağlamıştır.<br />
2003 yılında Türkiye’deki Doğu Türkistanlıların<br />
hukuki durumlarıyla ilgili bir rapor hazırlayarak<br />
Uygur mültecilerin Türkiye’de maruz kaldığı ihlalleri<br />
gündeme getirmiştir.<br />
MAZLUMDER, son olarak Kamboçya tarafından<br />
Çin’e iade edilen 22 Uygur ile ilgili de bir<br />
dizi çalışma yürütmüş, söz konusu Uygurlarla ilgili<br />
Başta Kamboçya makamları olmak üzere BM dahil<br />
bir dizi uluslararası kurumla iletişime geçmiştir.<br />
MAZLUMDER bugüne dek bölgeyle<br />
ilgili yaptığı çalışmalar ışığında Çin Halk<br />
Cumhuriyeti yetkililerine:<br />
• Çin’in bölgedeki insan haklarına aykırı her<br />
türlü uygulamaya kayıtsız şartsız son vermesi,<br />
• Doğu Türkistan topraklarının “Sincan” –<br />
yeni ülke anlamında- adıyla anılmasına ve bölgenin<br />
asimilasyonuna son vermesi,<br />
• Çin’in diasporadaki Uygurların dönüşünün<br />
önündeki engelleri kaldırması ve geri dönüşleri<br />
kolaylaştırması,<br />
71
Change language