Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2010 DOĞU TÜRKİSTAN İNSAN HAKLARI RAPORU<br />
geçenler de var. Son zamanlarda çok fazla masraflı<br />
olduğu için artık tercih edilmiyor.<br />
Uygurlu sığınmacılar, UNHCR’deki görevlilerin<br />
kendilerinin yaşadıklarını anlamadıklarını,<br />
bütün samimiyetleri ile bütün sıkıntılarını anlatmalarına<br />
rağmen bazen inandıramadıklarını söylüyorlar.<br />
Örneğin birisi, 6 senedir Çin’den çıkmış<br />
ve çoluk çocuğu orada olmasına rağmen Çin’e gidemeyen<br />
birisine “Çin’e istersen gidebilirsin” yorumu<br />
yapılmasına isyan ediyor. “Eğer gidebilseydim<br />
en azından 6 yıldır göremediğim çocuklarım için<br />
giderdim, bizim yaşadığımız sıkıntıları anlamıyorlar”<br />
diyor.<br />
Ayrıca bazı sığınmacıların iltica statüsü hakkında<br />
karar verilmesi çok uzun sürüyor. 2-3 yıl<br />
beklemelerine rağmen hala karar çıkmayanlar,<br />
veya red kararına itiraz etmiş olup da hala cevap<br />
alamayanlar varmış.<br />
Güvensizliğin temel sebebi UNHCR’deki bilgilerin<br />
Çin yetkililerin eline geçebileceği korkusu. Ülkelerinde<br />
gördükleri yoğun baskı ve Çin istihbaratının<br />
yaygınlığı hepsini psikolojik olarak etkilemiş.<br />
UNHCR’de Uygurlu başvurucular için tercümanlık<br />
yapan Şevket’e güvenmiyorlar. Sebep olarak<br />
da onun vasıtasıyla görüşme yapan hiç kimseye<br />
şu ana kadar mülteci statüsü verilmediği ifade<br />
ediliyor. Mülteci başvurusu kabul edilenlerin<br />
Şevket’in tercümanlık yapmadığı kişiler olduğunu<br />
söylüyorlar.<br />
Başvurucular Şevket’in Çin konsolosluğuna<br />
bilgi aktarımı yaptığı konusunda endişe duyuyorlar.<br />
Görüşmelerde en küçük detayları bile anlattıklarından<br />
tedirginlik duyuyorlar. Tercüman konusunda<br />
şüphelenmelerinin sebebi olarak da birisi<br />
Şevket’i Çin konsolosluğunda görmüş ve kısa<br />
bir zamanda ekonomik olarak çok iyi bir hale geldiğini<br />
söylüyorlar. Bazı başvurucuların iyi Türkçe<br />
bilmesine rağmen yine de görüşme sırasında Tercüman<br />
olarak Şevketin çağrılmasından rahatsızlık<br />
duyuyorlar. UNHCR’e bu nedenle güvenlerinin<br />
yıkıldığını söylüyorlar.<br />
UNHCR’deki Uygurlulara tercümanlık yapan<br />
kişiye karşı (o da bir Uygurlu) ortak şüpheleri /<br />
güvensizlikleri gerçek de olabilir, Çin istihbaratına<br />
karşı paranoya haline gelmiş korkuyarı da olabilir.<br />
Uygurlu sığınmacıların bir kısmı, tercümanın Çin<br />
konsolosluğu ile organik bağı oldu iddiasındalar.<br />
A - Bazı Başvurucular Hakkında<br />
1 - Şevket İman<br />
1989 yılında üniversiteden mezun, bir süre<br />
öğretmenlik yapmış. 1997 ayaklanmasında kardeşi<br />
tutuklanmış. Kardeşi hakkında bir bilgi alamayınca<br />
kardeşini arayıp soruşturmuş. Bu araştırma<br />
sırasında polisle sorunlar yaşamış. Öğretmenilk<br />
yaptığı okuldan atılmış. Çin dışında basılan –yasaklanmış<br />
olan- UÇKUN gazetesini dağıtmış.<br />
2000 yılında Çin’den çıkmış. Kırgızistan’dan<br />
Kazakistan’a geçmiş. Çin’de yasaklanmış olan<br />
18 kitabı bir kamyoncu ile Çin’e göndermiş, fakat<br />
Çin’e girerken kitaplar yakalanmış. Artık Çin’e<br />
dönemeyeceğini, dönerse 10-15 yıl hapis cezası<br />
verileceği korkusuyla dönememiş. Kırgızistan’a<br />
dönmüş ve elde ettiği sahte Kırgız pasaportu ile<br />
12.7.2001’de Türkiye’ye gelmiş. Sahte pasaport nedeniyle<br />
dört ay Antalya’da Yabancılar Polisinde gözaltında<br />
kalmış. Orada UNHCR’i duymuş ve serbest<br />
kalınca gidip başvurmuş. 2-3 ay sonra görüşmeyi<br />
yapmış. Görüşmeden 4-5 ay sonra red cevabı<br />
gelmiş. İtiraz etmiş, halen –yaklaşık 6 aydır- itirazı<br />
hakkında bir cevap gelmemiş. Çin’den ayrıldıktan<br />
sonra polisler sık sık evine gelerek ailesini rahatsız<br />
etmişler. 2003 Mart ayında eşi iki çocuğunu<br />
(8 ve 12 yaşında) yanına alarak Türkiye’ye gelmiş.<br />
Çocukları okula kaydetmek istemişler fakat ikamet<br />
alamadıkları için kaydedememişler. Şu anda<br />
ise eşinin 3 aylık ikamet izin var. Kendisi ise pasaportsuz<br />
ve ikametsiz.<br />
2- Muhammet Dursun Aimait<br />
1987 Yılında siyasi açıdan şüpheli görüldüğü<br />
için bir buçuk ay hapis yatmış. Çin’de iken Kuyum-<br />
86
Change language