dogu-turkistan-raporu

Recommendations

Info

ETNİK VE DİNİ AYRIMCILIK Etnik ve Dini Ayrımcılık Etnik Ayrımcılık Türk kökenli toplulukların yoğun olarak yaşadığı bölgede dikkat çeken ilk hak ihlali, 1884 yılındaki işgalden sonra bölgenin isminin, Çince anlamı “yeni fethedilmiş topraklar” demek olan Sincan (Xinjiang) olarak değiştirilmesi ve “Doğu Türkistan” ismini kullanmasının resmî olarak yasaklanması ile başlar. Bölgede sadece Uygur Türklerinin bulunduğunu söylemek doğru değildir. Uygurlar bölge nüfusunun en büyük kısmını oluştururken en az onlar kadar kalabalık olan bir diğer topluluk da Hui adı verilen Çinli Müslümanlardır. Aralarındaki din bağına rağmen Huiler ile Uygurların ilişkileri neredeyse yok gibidir. Bir taraftan Çin devleti Müslümanlara ait resmî kurumlarda Huileri tercih ederek bu ayrılığı körüklerken diğer taraftan da kısmi serbesti ile yetinen Huiler Uygurları hak ve özgürlük taleplerinde yalnız bırakınca Çin’in işi daha da kolaylaşmıştır. Haklı mücadelelerinde yalnızlaşan Uygurlar aynı dili konuştukları batıdaki komşu devletlerin halklarıyla ilişkiler kurunca da haklı talepleri kolayca “dış güçlerin operasyonu” olarak isimlendirilebilmektedir. Huilerin varlığı bir şekilde Uygurlar tarafından kabullenilmiş olmakla beraber Çin devleti, bölgede asıl sorun kaynağı olan Han Çinlilerini, uygulamakta olduğu iskân politikasıyla bölgeye yerleştirmektedir. Bölgenin öneminin farkında olan Pekin yönetimi, bu iskân politikasıyla demografik yapıyı değiştirmeyi hedeflemektedir. Bugün resmî rakamlara göre, neredeyse Uygur Türkleri ile Han Çinlilerinin nüfusu birbirine yakın hâle gelmiştir. Han Çinlilerinin nüfusu her yıl ortalama %8’lik bir artış göstermektedir. Artış oranı 1980’lerde yirmi altı kat gibi inanılmaz bir rakama ulaşmıştır. Böylece 1950’lerden itibaren başlayan asimilasyon çalışmaları öncesinde, bölgedeki nüfus yoğunluğu %75 olan Uygur nüfusunun oranı bugün yarı yarıya düşmüştür. Çin idaresinin yürüttüğü asimilasyonun bir diğer parçası da, Uygur Türklerinin bölgeden tasfiyesi ve nakli şeklindeki yoğun nüfus göçünü gerçekleştirmesidir. Bölgedeki nüfus hâkimiyetini elinde tutmak ve etnik nüfus yoğunluğunu arttırmak isteyen Çin, bu amaçla çeşitli yollar denemektedir. Örneğin Uygur çocuklar “Sincan Sınıfı” adlı bir program çerçevesinde Çin’in iç bölgelerine götürülerek asimile edilmeye başlanmıştır. Devamında 2003 yılından itibaren “iş gücü fazlasını başka bölgelere yönlendirme” politikası çerçevesinde özellikle genç Uygur nüfusu Çin’in iç bölgelerine taşınarak genel nüfus içerisinde eritilmeye çalışılmaktadır. Bu nakillerde Uygur kızlar öncelikli tercih edilmekte ve kızlar yeni yerleşim yerlerinde hayatta kalabilmek için kayıt dışı sektörlerde çalışmaya zorlanmaktadır. Dini Ayrımcılık Çin, azınlık haklarına dair geniş çaplı garantiler verilen 1982’de yürürlüğe giren anayasasının ve 1984’de yürürlüğe giren Milli Sınırlara Sahip Özerk Bölgeler Yasasının ilgili maddelerince her bir vatandaşına istediği dine inanma ve ibadet yapabilme özgürlüğünü vermiştir. Vatandaşlarına inanç özgürlüğü veren Çin hükümeti aynı zamanda dini cemaatlerin ve hayatın da kendi denetimi altında olmasını da garantilemiştir. Dini inanç özgürlüğüne dair 1982 anayasasının 36. maddesi şöyledir: 51
2010 DOĞU TÜRKİSTAN İNSAN HAKLARI RAPORU “Her bir Çin vatandaşı dini inanç ve özgürlüğüne sahiptir, devlet, vatandaşın normal dini faaliyetlerini korur, kimse dini bahane ederek sosyal düzeni bozamaz, insanların sağlığı ile oynayamaz ve devletin eğitim programına karşı çıkma girişiminde bulunamaz; dini inanç, dini cemaat ve dini hareketler dış güçlerin kontrolünde olamaz.” Çin hükümetinin uluslararası hukuka ve standart formlara uymak için çıkardığı, dini inancı, eğitimi, sosyal ve kültürel hayatı, ekonomik hayatı ve diğer temel hak ve özgürlükleri ilgilendiren bu ve benzeri yasalarla bu yasaların uygulanışları arasında büyük farklar mevcuttur. “Dini inanç”, “ din” ve “normal dini faaliyetler” gibi kavramları Çin hükümeti, herkesin anladığından farklı olarak, kendince anlamlandırmaktadır ve bu kavramları anlaşılabilir kılacak net bir tanım da yapmamaktadır. Mesela Çin hükümetine göre “dini inançların özgür olması demek din’in özgür olması demek “değildir ve neyin “normal dini faaliyet” olduğu konusunda da keyfi bir tutum izlenmektedir. Çin hükümeti idaresi altında bulunan Müslüman, Hıristiyan ve Budistlere karşı oldukça temkinli davranmaktadır. Vatandaşlarının ihtiyaçlarını karşılama noktasında anayasasındaki hükümlerle çelişen Çin, “dini cemaatlerin dış güçlerle bağlantısı” hususunda çok titiz davranmaktadır. Ülkedeki Katolik Hıristiyanların Vatikan’la ve Müslümanların da tüm İslam dünyasıyla bağlantıya geçmelerini şiddetle önlemeye çalışılmakta, uymayanlarsa kanuna aykırı davrandığı gerekçesiyle cezalandırılmaktadır. Çin’de ve Doğu Türkistan’da yaşayan, özellikle çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu ve Hıristiyanların da içinde bulunduğu gruplara karşı uzun yıllardan beri baskı politikaları uygulanmakta ve Çin, hem kendi yasalarına hem de uluslararası alanda imza attığı anlaşma hükümlerine zıt uygulamalarla halkın temel hak ve özgürlüklerini kısıtlamaktadır. Doğu Türkistan’da yaşayan Müslümanlar, sadece Müslüman, oldukları için gerek gündelik hayatta gerekse dini hayatta çok fazla sıkıntı çekmektedirler. İslam’ın temel şartlarından olan namaz kılmak, oruç tutmak ve hacca gitmek gibi toplumsal hafızayı dinç tutabilecek uygulamalara, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesine de aykırı olmasına rağmen, Çin hükümeti tarafından sınırlamalar getirilmiştir. Dünyanın bir başka yerinde rastlanılmayan ancak sadece Doğu Türkistan’da rastlanılan bir başka insan hakları ihlali ise camilere giriş çıkışların sınırlandırılmasıdır. Camilerin kapılarına asılan listelerde camiye girmesi, camide ibadet etmesi yasak olan kişiler belirtilmektedir. Yasaklananlar listesinde 18 yaşın altındakiler, memurlar, işçiler, emekliler, izne ayrılmış olanlar, belediye görevlileri, parti mensupları ve kadınlar vardır. Oysa aynı bölgede Budistlere ait tapınaklar da mevcut olmasına rağmen o tapınakların kapısında içeri girmesi yasaklı olanların listesi asılı değildir. Bu da göstermektedir ki Çin hükümeti, Müslümanlara yönelik hem dinî hem de etnik ayrımcılık yapmakta ve bunu gizleme ihtiyacı dahi görmemektedir. 1949 işgalinden beri “ulusal birliğe zarar verdiği”, “insan sağlığını bozduğu” ve “eğitimi engellediği” gibi çeşitli bahanelerle Müslümanların ibadet yerleri olan camiler ya yıkılmış ya kapatılmış ya da asli amacının dışında (domuz ahırı, tiyatro, depo gibi) kullanılmıştır. Bugüne kadar yıkılan ve kapatılan ibadet yerlerinin sayısı ise on binlerle ifade edilmektedir. Doğu Türkistan’daki camilerin girişlerine asılan bildirilerle kimlerin camiye girebileceği kimlerin giremeyeceği belirtilmektedir. Buna göre devlet memurlarının, öğrencilerin, kadınların ve çocukların camilerde ibadet etmeleri yasaklanmıştır. Ayrıca, bir kişinin kendi mahallesindeki camiden başka bir yerde namaz kılması da yasaklanmış ve uymayanlara ağır cezalar verilmiştir. 52
Page 2 and 3: 2010 DOĞU TÜRKİSTAN İNSAN HAKLA
Page 6 and 7: İÇİNDEKİLER ABSTRACT 7 GİRİŞ
Page 8 and 9: Abstract East Turkistan is a region
Page 10: Giriş Doğu Türkistan, Asya’da
Page 51: 2010 DOĞU TÜRKİSTAN İNSAN HAKLA
Page 93: 2010 DOĞU TÜRKİSTAN İNSAN HAKLA

dogu-turkistan-raporu

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?