You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ZORUNLU GÖÇ VE DOĞU TÜRKİSTANLI MÜLTECİLER<br />
Fakat yedi Uygur’dan oluşan bu akrobat grup Çin<br />
yönetiminin kendileriyle ilgili üstü kapalı tehdit,<br />
baskı ve çarpıtmalarına rağmen gösteriden sonra<br />
Kanada’ya iltica etmeyi başarmıştır. 33<br />
Çin’in kendi yurttaşları ile bağlantılı olarak<br />
başka ülkelere baskı uygulama çabaları, son<br />
15 yıldır Suriye’de yaşayan ve Suriyeli bir kadınla<br />
evli olan Çin vatandaşı ünlü bir Uygur şair olan<br />
40 yaşındaki Ahmedcan Osman’ın yakınlarda<br />
Suriye’den sınır dışı edilmesiyle bir kez daha gündeme<br />
gelmiştir. Suriye’nin Ocak 2004 başında Ahmedcan<br />
Osman’ı sınır dışı etme kararı, Çin’in yurt<br />
dışında yaşayan “terörist” zanlılar ile ilgili kara listesini<br />
yayınlamasından bir aydan daha kısa bir süre<br />
sonra gelmiştir. Şairin ismi bu listedeki adlar arasında<br />
değildir, ancak Ahmedcan Osman, şiirlerinin<br />
yurt dışında yaşayan Uygur milliyetçilerinin<br />
bir araya gelme noktası olabileceğinden korkan<br />
Çinli yetkililerin Suriye’ye onu sınır dışı etmeleri<br />
için baskı yaptığını iddia etmiştir. 34 Ahmedcan Osman<br />
Suriye’den Türkiye’ye gelince iltica başvurusunda<br />
bulunmuş ve Mart 2004’te BMMYK tarafından<br />
zorunlu mülteci olarak tanınmıştır. 35<br />
Gazeteci olarak çalışan sürgündeki bir Uygur<br />
aktivist Uluslararası Af Örgütü’ne, Ekim 2003’de<br />
Doğu Türkistan’daki akrabalarıyla yaptığı bir telefon<br />
görüşmesi sırasında akrabalarının kendisine,<br />
Çinli yetkililerin telefon numarası ve ev adresi de<br />
dâhil olmak üzere yurt dışındaki yaşamının her ayrıntısını<br />
bildiğini söylediklerini anlatmıştır. Bu durumdan<br />
da anlaşıldığı kadarıyla Çin devlet güven-<br />
33 “Uighur acrobats from China defect after performance in Canada”<br />
(“Çinden gelen Uygur akrobatlar Kanada’daki gösteriden sonra iltica etti”)<br />
, AFP, 8 Şubat 2004.<br />
34 http://www.rfa.org/english/news/128020-20040211.html?searchterm=<br />
None “Uyghur poet expelled by Syria seeks refugee status” (“Suriye’den<br />
sınırdışı edilen Uygur şair iltica başvurusunda bulunuyor”)<br />
35 Ahmedcan Osman’ın sınır dışı edilmesi, Suriyeli yetkililerin hem ülke<br />
içinden hem de ülke dışından İslamcı aktivistlere yönelik baskı politikası<br />
kapsamında gerçekleşti. Bu tür aktivistlere uzun zamandır “terörist” etiketi<br />
takılmıştır ve sistematik işkence ya da kötü muamele riski altındadır. 11<br />
Eylül 2001 olaylarından sonra ve “terörizm” ile mücadelede “işbirliği”<br />
kapsamında Suriye hükümeti İslamcı aktivistleri diğer ülkelere göndermiş<br />
ve ABD de dahil olmak üzere diğer ülkelerin geri gönderdiği Suriyelilere<br />
işkence yapmış ya da kötü muamelede bulunmuştur.<br />
liği dairesinden yetkililer ailenin evini ziyaret ederek,<br />
gazetecinin faaliyetlerinin “kötü ve tehlikeli”<br />
olduğunu söylemişlerdir. Yine anlaşıldığına göre<br />
bu yetkililer, gazetecinin yurt dışındaki faaliyetlerini<br />
sürdürmesi halinde ailenin diğer üyelerine pasaport<br />
verilmeyeceği tehdidinde de bulunmuşlardır.<br />
Görünüşe göre diğer daha uzak akrabalar, misilleme<br />
korkusuyla gazetecinin ailesinden uzak<br />
durmaktadır. 36<br />
Nepal’den Çin’e zorla geri gönderilen ve ardından<br />
infaz edilen Gucamamat Abbas olayı da,<br />
Uygur sığınmacıları bekleyen insani felaketi özetlemektedir.<br />
Gucamamat Abbas bir Uygur aktivisti<br />
olarak 1994 yılında Çin’de gözaltına alınmış ve işkenceye<br />
maruz kalmıştır. 2000 yılında Tibet üzerinden<br />
Nepal’e kaçarak BMMYK ofisine iltica talebiyle<br />
başvurmuş ve Mayıs 2001’de mülteci olarak<br />
kabul edilmiştir.<br />
Ocak 2002 tarihinde ise Nepal Polisi tarafından<br />
gözaltına alınarak Çin Büyükelçiliği görevlilerine<br />
teslim edilmiştir. Kısa sürede Çin’e zorla<br />
gönderilen Abbas’ın infaz edildiği bilgilerine<br />
ulaşılmıştır. 37<br />
Guantanamo’daki Uygurlar<br />
2001 yılından beri ABD en az 22 Uygur’u<br />
Guantanamo’da tutmaktadır. Bu tutukluların birçoğu<br />
hakkında Amerikan ulusal güvenliği için tehdit<br />
oluşturmadıkları kararı verilmiş ve serbest bırakılmaya<br />
aday gösterilmişlerdir. Bununla birlikte,<br />
2003 yılında tutukluların işkence ve kötü muamele<br />
görme tehlikesinden dolayı Çin’e gönderilmeme<br />
kararı alınmıştır.<br />
24.03.2010 tarihinde, Afganistan’da 2001 yılında<br />
gözaltına alınan ve Guantanamo ‘da sekiz<br />
yıldan beri tutulan İki Uygur kardeş İsviçre’ye<br />
36 http://www.amnesty.org/en/library/asset/ASA17/021/2004/<br />
en/4f81c71c-d5cd-11dd-bb24-1fb85fe8fa05/asa170212004tr.pdf<br />
37 http://www.xjnews.com.cn/news/2003-10-21/20031021111742.<br />
htm<br />
47
Change language