Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
EKLER<br />
01.08.2003 / İstanbul<br />
Türkiye’de Bulunan Uygur (Doğu Türkistanlı)<br />
Mültecilerin Durumu Hakkında Rapor Mazlumder<br />
Giriş<br />
Çin’in farklı etnik kültür ve dini yapıya sahip<br />
olan Xinjiang (Sincan / Uygur / Doğu Türkistan)<br />
bölgesinde yaşanan sorunlar, Çin hükümetinin<br />
baskıları, asimilasyon politikaları ve Çin’in insan<br />
hakları karşısındaki tutumu genel olarak bilinmektedir.<br />
Sincan bölgesinde yaşanan sorunlar nedeniyle<br />
bir çok kişi başta komşu ülkeler olmak üzere<br />
farklı ülkelere kaçmak ve sığınmak zorunda kalmışlardır.<br />
Çin hükümetinin özellikle siyasi suçlulara<br />
karşı işkence, idam ve kayıp edilme yoluna sıklıkla<br />
başvurduğunu da hatırlamak gerekir. Bu nedenle<br />
ülkesini terk etmek zorunda kalan ve iltica<br />
amacıyla başka ülkelere sığınan Uygurlulardan,<br />
Türkiye’de bulunan Uygurlu sığınmacıların durumu<br />
ve tesbit edilen önemli sorunları aşağıda açıklanmaya<br />
çalışılmıştır. Bu bilgiler Türkiye’de yaşayan<br />
Uygurlularla yapılan yüzyüze görüşmelerden<br />
elde edilen bilgilere göre hazırlanmıştır. Uygurlu<br />
sığınmacılara ulaşmak için İstanbul’da bulunan<br />
Doğu Türkistan Vakfı görevlileri yardımcı olmuştur.<br />
1- Genel Durum<br />
(Yaşam Koşulları)<br />
Türkiye’de bulunan Uygurlu sığınmacıların<br />
hemen hepsinin İstanbul’da yaşadığı sanılmaktadır.<br />
Halen sığınmacı olarak Türkiye’de bulunanların<br />
sayısı tahminen 300 – 400 kişi civarındadır.<br />
Bunlar son 10 yıllık zaman dilimi içinde<br />
Türkiye’ye gelmişlerdir. Çoğunluğunun ise 1999<br />
yılından sonra geldiği ifade edilmektedir. Sığınmacıların<br />
çoğu 1997 yılında Gulca şehrindeki ayaklanmadan<br />
sonra aranmış, sorgulanmış, gözaltına<br />
alınmış veya hapse atılmışlar.<br />
Uygur kökenli olarak ise yaklaşık 300-350 aile<br />
/ yaklaşık 2500-3000 kişi civarında Uygurlu olduğu<br />
tahmin ediliyor. Çoğu 1980’den sonra gelmiş<br />
ve İstanbul’a yerleşmişler. Uzun süredir bulunanlar<br />
Türkiye’ye vatandaşlığına geçmişlerdir.<br />
Uygurlu sığınmacılar, genellikle kiralık ev tutmakta<br />
veya kendilerinden önce gelen tanıdıklarının<br />
evinde kalmaktadırlar.<br />
Yabancı oldukları için Türkiye kanunlarına<br />
göre bir çok işte çalışmaları yasaktır. Çoğu ekonomik<br />
olarak zorluk çekmektedir. Geçimlerini genellikle,<br />
pazarlarda tezgahçılık, seyyar satıcılık, işportacılık<br />
gibi geçici işlerle sağlamaktadırlar.<br />
Uygurlu sığınmacılardan aileleriyle gelen<br />
(veya daha sonra ailesi gelenler) vize süresinin<br />
aşılması veya benzeri sebeplerden dolayı yasadışı<br />
olarak Türkiye’de bulunduklarından resmi ikametgahları<br />
sahip değildirler. Bu nedenle çocuklar<br />
okullara (ilkokul) kabul edilmiyorlar. İkamet sorunu<br />
devam ettiği müddetçe çocukların eğitim kurumlarına<br />
devam etmesi mümkün olmamaktadır.<br />
2- Hukuki Sorunlar<br />
A - Genel Olarak<br />
Siyasi düşünceleri nedeniyle hapis yatanlar,<br />
şüpheliler veya yakınları yurtdışına kaçmış olanlara<br />
Çin Hükümeti pasaport vermek konusunda sorun<br />
çıkarıyor veya vermiyor. Çin’den kaçanlar genellikle<br />
sahte pasaportla veya yüklü miktarda para<br />
vererek (rüşvetle) elde ettikleri pasaportla yurtdışına<br />
çıkabiliyorlar. Bir kısmı da kaçak olarak çıkış yapıyor.<br />
Bu çıkışların hemen hepsi karayoluyla yapılıyor.<br />
83
Change language