dogu-turkistan-raporu

2010 DOĞU TÜRKİSTAN İNSAN HAKLARI RAPORU
“Her bir Çin vatandaşı dini inanç ve özgürlüğüne
sahiptir, devlet, vatandaşın normal dini faaliyetlerini
korur, kimse dini bahane ederek sosyal
düzeni bozamaz, insanların sağlığı ile oynayamaz
ve devletin eğitim programına karşı çıkma girişiminde
bulunamaz; dini inanç, dini cemaat ve dini
hareketler dış güçlerin kontrolünde olamaz.”
Çin hükümetinin uluslararası hukuka ve standart
formlara uymak için çıkardığı, dini inancı, eğitimi,
sosyal ve kültürel hayatı, ekonomik hayatı ve
diğer temel hak ve özgürlükleri ilgilendiren bu ve
benzeri yasalarla bu yasaların uygulanışları arasında
büyük farklar mevcuttur.
“Dini inanç”, “ din” ve “normal dini faaliyetler”
gibi kavramları Çin hükümeti, herkesin anladığından
farklı olarak, kendince anlamlandırmaktadır
ve bu kavramları anlaşılabilir kılacak net bir tanım
da yapmamaktadır. Mesela Çin hükümetine göre
“dini inançların özgür olması demek din’in özgür
olması demek “değildir ve neyin “normal dini faaliyet”
olduğu konusunda da keyfi bir tutum izlenmektedir.
Çin hükümeti idaresi altında bulunan Müslüman,
Hıristiyan ve Budistlere karşı oldukça temkinli
davranmaktadır. Vatandaşlarının ihtiyaçlarını
karşılama noktasında anayasasındaki hükümlerle
çelişen Çin, “dini cemaatlerin dış güçlerle bağlantısı”
hususunda çok titiz davranmaktadır.
Ülkedeki Katolik Hıristiyanların Vatikan’la ve
Müslümanların da tüm İslam dünyasıyla bağlantıya
geçmelerini şiddetle önlemeye çalışılmakta, uymayanlarsa
kanuna aykırı davrandığı gerekçesiyle
cezalandırılmaktadır.
Çin’de ve Doğu Türkistan’da yaşayan, özellikle
çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu ve Hıristiyanların
da içinde bulunduğu gruplara karşı
uzun yıllardan beri baskı politikaları uygulanmakta
ve Çin, hem kendi yasalarına hem de uluslararası
alanda imza attığı anlaşma hükümlerine zıt uygulamalarla
halkın temel hak ve özgürlüklerini kısıtlamaktadır.
Doğu Türkistan’da yaşayan Müslümanlar, sadece
Müslüman, oldukları için gerek gündelik hayatta
gerekse dini hayatta çok fazla sıkıntı çekmektedirler.
İslam’ın temel şartlarından olan namaz kılmak,
oruç tutmak ve hacca gitmek gibi toplumsal
hafızayı dinç tutabilecek uygulamalara, İnsan
Hakları Evrensel Beyannamesine de aykırı olmasına
rağmen, Çin hükümeti tarafından sınırlamalar
getirilmiştir.
Dünyanın bir başka yerinde rastlanılmayan
ancak sadece Doğu Türkistan’da rastlanılan bir
başka insan hakları ihlali ise camilere giriş çıkışların
sınırlandırılmasıdır. Camilerin kapılarına asılan
listelerde camiye girmesi, camide ibadet etmesi
yasak olan kişiler belirtilmektedir. Yasaklananlar
listesinde 18 yaşın altındakiler, memurlar, işçiler,
emekliler, izne ayrılmış olanlar, belediye görevlileri,
parti mensupları ve kadınlar vardır. Oysa aynı
bölgede Budistlere ait tapınaklar da mevcut olmasına
rağmen o tapınakların kapısında içeri girmesi
yasaklı olanların listesi asılı değildir. Bu da göstermektedir
ki Çin hükümeti, Müslümanlara yönelik
hem dinî hem de etnik ayrımcılık yapmakta ve
bunu gizleme ihtiyacı dahi görmemektedir.
1949 işgalinden beri “ulusal birliğe zarar verdiği”,
“insan sağlığını bozduğu” ve “eğitimi engellediği”
gibi çeşitli bahanelerle Müslümanların ibadet
yerleri olan camiler ya yıkılmış ya kapatılmış
ya da asli amacının dışında (domuz ahırı, tiyatro,
depo gibi) kullanılmıştır. Bugüne kadar yıkılan ve
kapatılan ibadet yerlerinin sayısı ise on binlerle ifade
edilmektedir.
Doğu Türkistan’daki camilerin girişlerine asılan
bildirilerle kimlerin camiye girebileceği kimlerin
giremeyeceği belirtilmektedir. Buna göre devlet
memurlarının, öğrencilerin, kadınların ve çocukların
camilerde ibadet etmeleri yasaklanmıştır.
Ayrıca, bir kişinin kendi mahallesindeki camiden
başka bir yerde namaz kılması da yasaklanmış ve
uymayanlara ağır cezalar verilmiştir.
52