Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
2010 DOĞU TÜRKİSTAN İNSAN HAKLARI RAPORU<br />
leştirilmeyi bekliyor. Kanada, USA ve Norveç yerleştirmeyi<br />
kabul etmemişler. Kanada red yazısında<br />
“İsterse Çin’e dönebilir, hayati tehlikesi yok” demiş.<br />
İkamet ve pasaportu yok. Eşi 1996’da Çindeki<br />
arkadaşlarının yardımıyla Türkiye’ye gönderilmiş.<br />
Çin’de hala 3 çocuğu var, Yaklaşık 10 yıldır çocuklarını<br />
görmemiş.<br />
4 - Genel Değerlendirme<br />
ve Sonuç<br />
Çin’den kaçan Uygurlu sığınmacılar komşu<br />
ülkelerde uzun süre kalamıyorlar. Çin’in baskıları<br />
nedeniyle özellikle Pakistan, Kırgızistan, Kazakistan<br />
ve Özbekistan’da her an Çin’e sınırdışı gönderilme<br />
risk var. Çin’e gönderilenlerin çoğu idam<br />
ediliyor. İdam edilmeyenleri ise mutlaka işkence<br />
ve en hafifinden 15 yıl hapis cezası ile karşılaşabiliyorlar.<br />
İade edilenlerin bir kısmından hiç haber alınamıyor.<br />
Bir çoğu kendi pasaportu ile çıkamadığı için<br />
sahte pasaportla seyahat etmek zorunda kalıyor.<br />
Bu nedenle her an her an sahte pasaport nedeniyle,<br />
gözaltına alınma, yargılanma veya hapis yatma<br />
tehlikesi ile karşı karşıyalar. Böyle bir risk gerçekleşmezse<br />
bile pasaportun süresini uzatma imkanı<br />
olmadığından kısa bir süre sonra illegal konuma<br />
düşebiliyorlar. Giderek ikamet izni imkanı da olmuyor.<br />
Türkiye’de bulunan Uygurlu sığınmacıların<br />
önemli bir kısmı illegal olarak bulunuyor. Yasal olarak<br />
Türkiye’ye giriş yapıp ikamet izni alabilenlerin<br />
sayısı az. Bunların her an polisle başlarının derde<br />
girmesi riski var. Yabancılar polisinde kalanlar normalden<br />
farklı bir uygulama ile aylarca gözaltında<br />
kalabiliyorlar. Polis, uzun tutulmanın yargısal gözaltı<br />
değil, idari tedbir olduğunu, tutuldukları yerin<br />
ise misafirhane olduğunu söylüyor. Hukuken yasadışı<br />
gözaltıdır, çünkü kişinin özgürlüğü bir yargıç<br />
kararı olmaksızın uzun süre sınırlandırılmaktadır.<br />
UNHCR’e karşı düş kırıklığı veya güvensizlikleri<br />
var. Çok sayıda Uygurlunun başvurusu red<br />
edilmiş. UNHCR görevlilerinin, Çin’de yaşadıkları<br />
baskı ve zulümleri, geri dönme halinde karşılaşabilecekleri<br />
riskleri anlayamadıklarını düşünüyorlar.<br />
Bazı başvurucuların dosyalarının uzun<br />
süre bekletilmesi / uzun süre karar verilmemesi de<br />
önemli bir şikayet konusu. Ayrıca UNHCR’e verdikleri<br />
ayrıntılı bilgilerin Çin devletinin eline geçmesi<br />
konusunda endişe taşıyorlar.<br />
Çin hükümetinin yoğun baskılarından dolayı<br />
yaşam hakları riske giren, veya işkence veya suçsuz<br />
yere uzun süre hapis yatma veya kayıp edilme tehlikesi<br />
ile karşı karşıya kalarak ülkelerini terketmek<br />
zorunda kalan ve bir şekilde Türkiye’ye gelen Uygurlu<br />
sığınmacılar zor koşullar altında yaşamlarına<br />
devam etmektedirler.<br />
88
Change language